Modern İnsan Oksidatif Strese Karşı Daha Etkili Korumaya Sahip

Araştırmaya göre, protein glutatyon redüktazın Neandertal varyantı, inflamatuar bağırsak hastalığı ve damar hastalık riskini artırıyor.

Neandertallerdeki ve maymunlardaki proteinlere kıyasla, vücuttaki çok az protein kendisini benzersiz kılan bir değişikliğe sahip. Almanya’daki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü ve İsveç’teki Karolinska Enstitüsü’nden araştırmacılar, oksidatif strese karşı koruma sağlayan böyle bir protein olan glutatyon redüktazı inceledi. Araştırma, Neandertal varyantı taşıyan kişilerde inflamatuar bağırsak hastalığı ve damar hastalığı riskinin birkaç kez arttığını gösteriyor.

Modern insanları benzersiz kılan şeyin ne olduğu araştırmacıların yıllardır aklını kurcalayan bir soru. Bu soruya cevaplamanın bir yolu, bugün yaşayan hemen hemen tüm insanlar tarafından taşınan ve yaklaşık 500.000 yıl önce Neandertallerle paylaştığımız atalardan ayrıldıktan sonra meydana gelen değişikliklere sahip vücuttaki proteinleri ya da yapı taşlarını incelemek. Böylesine eşsiz değişime sahip yaklaşık 100 protein var. Bu proteinlerden biri, vücudun oksidatif strese karşı savunmasının bir parçası olan glutatyon redüktaz.

(İlgili: Neandertal DNA’sı, Modern İnsanlardaki Kanserle İlişkili Çıktı)

Science Advances dergisinde yayımlanan ve Karolinska Enstitüsü’nden Hugo Zeberg ve Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü ve Max Planck Enstitüsü’nden Svante Pääbo öncülüğünde yürütülen araştırmada, glutatyon redüktazındaki değişim ayrıntılı olarak incelendi. Araştırma Neandertal proteininin, oksidatif strese neden olan daha fazla reaktif oksijen radikalleri oluşturduğunu gösteriyor. Bu durum, bugüne kadar incelenen günümüz insanlarına özgü üçüncü protein değişimi.

Ayrıca Neandertal proteininin, atalarımız yaklaşık 60.000 yıl önce Neandertalle karıştığında düşük sıklıkta günümüz insanlarına geçtiğini gösteriyor. Günümüzde, özellikle Hint Yarımadası’nda nüfusun tahminen yüzde 1 ila 2’sindeki bir sıklıkta görülüyor. Araştırmacılar, Neandertal proteinini taşıyan kişilerin, her ikisi de oksidatif strese bağlı olan damar ve inflamatuar bağırsak hastalığına yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu buldu.

Hugo Zeberg, “Gördüğümüz risk artışları oldukça fazla; inflamatuar bağırsak hastalığı ve damar hastalığı riski birkaç kat arttı.” diyor.

Araştırmacılar bu özel değişimin neden neredeyse tüm modern insanların taşıdığı benzersiz değişikliklerden biri haline geldiği konusunda şimdilik yalnızca tahminde bulunabiliyor.

Svante Pääbo, “Oksidatif stresi durdurmak, bir şeyin paslanmasını önlemeye çalışmak gibidir. Belki de daha uzun yaşadığımız için bu değişiklikler tetiklendi.” diyor.

Karolinska Institutet. 5 Ocak 2022.

Makale: Coppo, L., Mishra, P., Siefert, N., Holmgren, A., Pääbo, S., & Zeberg, H. (2022). A substitution in the glutathione reductase lowers electron leakage and inflammation in modern humans. Science advances, 8(1), eabm1148.