Meksika’da 2.000 Yıllık Papağan Mumyası Bulundu

Meksika’da yer alan Avendaños Mağarası’nda, bir bebek iskeleti, ayakları bağlanmış bir adamın alt yarısı ve 2.000 yıllık Amerikan papağanı mumyası bulundu.

Yerliler tarafından bağlam dışında bulunan ve daha sonra arkeologlar tarafından kayıt altına alınan bulgular. C: Emiliano Gallaga

Dünyadaki en eski eski Amerikan papağanı mumyası olarak bilinen bulgu, bugünkü Güneybatı ABD ve Meksika arasındaki ticaret konusunda fikir verebilir.

2016 yılında Teksas sınırının yaklaşık 480 km güneyinde yaşayan bir çiftlik sahibi, mülkünde inşaat yapıyordu. Amacı bir mağarayı düzeltmekti, bu yüzden projeyle ilgili işçiler ve bir buldozer getirdi. Ancak arkeolojik açıdan bir altın madenini ortaya çıkarmaya hazır oldukları konusunda bir fikirleri yoktu.

Meksika’da yer alan Avendaños Mağarası’nda kazı yapan işçiler, birdenbire oldukça ilginç eserler ortaya çıkarmaya başladı. Çiftlik sahibi inşaatları durdurdu, bulguların resmini çekti ve onları Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü müdürü olan arkeolog Emiliano Gallaga’ya gönderdi.

(Meksika’daki Taş Yapı, Dünya’nın Yaratılışını Tasvir Ediyor Olabilir)

Gallaga, “Fark ettiğimiz ilk şey, bir Amerikan papağınının son derece iyi korunmuş kafasıydı.” diyor.

Doğal olarak mumyalanmış bu papağan, binlerce yıl toprak altında kaldıktan sonra gün yüzüne çıkmıştı. Tüylerinin yeşili hala parlaktı ve keratin gagası hala sapasağlamdı.

Şimdi ise, bulunduktan iki yıl sonra bu mumyalanmış papağan, bölgedeki diğer örneklerden 800 yıl daha eskiye tarihlendirildi ve geç Arkaik toplumdaki ticaret ve din hakkındaki ipuçları verdi.

Tüyler bulundu

Arkeologlar, kuş gagasıyla birlikte, bir bebeğin iskeletini ve bacakları birbirine bağlanmış bir adamın alt yarısını buldular. Ayrıca binlerce yıl önceye tarihlenen tekstil parçaları ve diğer eserler de bulundu.

Amerikan papağanının kafası ve 2.000 yıl sonra bile hala parlak duran yeşil tüyleri. C: Emiliano Gallaga

Bugüne kadar Güneybatı ABD ve Kuzeybatı Meksika’da, MS 1.200 civarına tarihlenen 670 Amerikan papağan kalıntısı bulunmuştu. Ancak Avendaños Mağarası’nda bulunan bu papağan, kuzey Meksika’daki Paquimé arkeolojik alanı dışında bulunan ilk Amerikan papağanı. Dahası, bu mumya 2.000 yıl öncesine tarihleniyor. Yani bu türe ait en eskisi…

(400 Yıllık Harita Meksika’daki Yerlilerin Köklerini Gösteriyor)

Paquimé’deki Amerikan papağanlarının dini önemine dair araştırmalar yapan Abigail Holeman, “Bu bulguyu gerçekten de çok heyecan verici yapan şey bu kadar eski olması. Geçmişteki ritüel önemine dair çok değerli bilgiler veriyor.” diyor.

Dini ve ekonomik önemi vardı

Binlerce yıl önce, kırmızı ve askeri Amerikan papağanları bugünkü Paquimé adlı bölgede yaşamıyordu, ancak bugün bölge genelinde bu papağanların eski kalıntıları bulunuyor.

Military macaws like the mummified green one at Avendaños Cave could have been found south of the site, but they still weren’t local.

Günümüzden bir papağan. C: Glenn Bartley / Getty Images

Gallaga, “400 kilometre uzaktan birinin alıp bu alana getirmiş olması gerekir. Herkesin bu kadar uzaktan bir Amerikan papağanı getirmeye gücü yetmez.” diyor.

Birçok arkeolog, kuşların elit, şaman ve tüccar gibi toplumun üst düzey üyelerinin sahip oldukları egzotik evcil hayvanlar olduğunu ve ekonomik öneme sahip olduklarını düşünüyor. Mısır ve bufalo derisi gibi, bu papağanlar da deniz kabukluları ve balıklar karşılığında kıyı tüccarlarına satılmış olabilirdi.

Amerikan papağanı mumyasının 2000 yaşında olduğunun keşfedilmesi, yerli halkın bu kuşları eskiden düşündüğünden daha önce kullanıp ve ticaretini yaptığını gösteriyor.

Bazı yorumlara göre Amerikan papağanlarının dini olarak önemi vardı ve dünya ile ilahilik arasında bir aracı olarak görülüyordu.

(Vasa Papağanlarının Alet Kullanarak Deniz Kabuğu Öğüttüğü Keşfedildi)

Holeman, ekonomik ve dini önemlerini kastederek, bu iki yorumun birbirini engellemediğini söylüyor. “Bulguların bu kadar eski bir tarihe dayanmasının çok büyük bir etkisi olacak.”

Mağara daha önce kazılmadığı için, arkeologların Geç Arkaik dönemde yaşamış bu toplumu öğrenmeleri ve papağanların bu toplumdaki yerini anlaması için daha fazla çaba sarf etmesi gerekiyor.

Gallaga, “Bu döneme tarihlenen yerleşimlerle ilgili bilgimiz yok. Bir sonraki adımımız, bölgedeki araştırmaları sürdürmek olacak.” diyor.

National Geographic. 16 Şubat 2018.