Kuzeydeki Neandertaller Soğuk İklime Uyum Sağlayabiliyordu

Neandertallerin soğukta yaşama iyi adapte olup olmadığı veya daha ılıman çevre koşullarını tercih edip etmediği araştırıldı.

Araştırmacılar, Wendland bölgesindeki (Aşağı Saksonya, Almanya) Lichtenberg’de yapılan araştırmalara dayanarak, son Buzul Çağ’da Neandertallerin en kuzeydeki yerleşim bölgelerini, tercihen yaz aylarında da olsa soğuk dönemlerde bile ziyaret ettiğini gösterdi.

Neandertaller daha önce varsayıldığı gibi soğuk bir yaşama gerçekten de iyi uyum sağladılar mı, yoksa son Buzul Çağı’nda daha ılıman çevre koşullarını mı tercih ettiler?

Bu soruları yanıtlamak için, Neandertallerin menzillerinin kuzey çeperindeki yerleşimleri incelemeye değer. Ne de olsa, özellikle İskandinavya’dan tekrarlanan buz ilerlemelerinin bir sonucu olarak, çevresel dalgalanmaların en belirgin olduğu yer orasıydı.

(İlgili: Bulunan Aletler Neandertallerin Yok Oluşuna Işık Tutuyor)

Bu tür araştırmalar için özellikle uygun bir bölge, çok sayıda belgelenmiş Neandertal bölgesi ile kuzey Almanya.

Yakın tarihli bir çalışmada, araştırmacılar şimdi Wendland bölgesindeki (Aşağı Saksonya) Lichtenberg’deki eski bir göl kıyısındaki Neandertal kalıntılarını araştırdı. Bütünleştirici bir araştırma yaklaşımı kullanan ekip, kuzeydeki insan varlığı ve değişen çevresel koşullar arasındaki ilişkiyi ayrıntılı olarak araştırmak için arkeoloji, lüminesans tarihleme, sedimantoloji, mikromorfolojiden gelen analitik yöntemleri polen ve fitolitlerin incelenmesiyle birleştirdi.

Çevresel tarihe bir pencere

Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden coğrafyacı Michael Hein, “Arkeolojik kazılar, çevre tarihine açılan bir pencere.” diyor.

“İçerdikleri tortu ve polen tanelerine dayanarak, zamanın bitki örtüsünü ve çevre koşullarını yeniden yapılandırabiliriz. Bunun için, -Orta Avrupa örneğinde- son Buzul Çağı’nın pek çok iklimsel evresi için hala eksik olan, mümkün olan en doğru tarihleme gerekli.” Çevresel bilgi toplamak ve bağımsız tarihleme yapmak, hem arkeoloji hem de paleo-çevre araştırmaları için büyük ilgi görüyor.

Hein, “Lichtenberg’de, belirgin bir sıcak evrenin sonunu (Brörup Interstadial) 90.000 yıl olarak oldukça doğru bir şekilde tarihlendirmeyi başardık. Böylece, kıtanın soğuması, Grönland buzu ve Kuzey Atlantik’teki iklim değişikliği ile aynı zamana denk gelecekti. Kuzey Almanya için şimdiye kadar doğrudan bir bağlantı olduğundan şüpheleniliyordu – ancak kanıtlanamadı.” diyor.

Soğuk evrelerde de kuzey bölgelerde yerleşim

Çalışma ayrıca Neandertallerin yaklaşık 90.000 yıl önce nispeten ılıman bir iklimde hafif ormanlık bir göl kıyısında iskan ettiğini buldu. Eski kamp alanında bulunan taş aletler, ağaç işleme ve bitki işleme gibi çeşitli faaliyetlere tanıklık ediyor. Daha 1987 ve 1994 yılları arasında, Landesmuseum Hannover, Lichtenberg’e yakın bir yerde, “Keilmesser” olarak adlandırılan ve özel kesme aletleri olan çift yüzeyli sırtlı bıçaklar içeren bir kazı yaptı.

Kazılarda, bu eski kamp alanının katmanları, ılıman bir iklim dönemiyle ilişkilendirilen göl kıyısındaki kamp alanının üzerinde yer alıyor ve son Buz Devri’nin ilk soğuk maksimumunun başladığı yaklaşık 70.000 yıl öncesine tarihleniyor. Böylece araştırmacılar, Neandertallerin gerçekten de kuzey bölgelerinde soğuk dönemlerde bile yaşadıklarını kanıtlayabildiler.

Çevre koşullarına esnek adaptasyon

Erlangen-Nürnberg Üniversitesi’nde arkeolog olan Marcel Weiß, “Taş aletlerdeki değişiklikler, Neandertallerin değişen çevre koşullarına uyum sağladığını gösteriyor.” diyor.

“Lichtenberg’de, son sıcak dönemde yoğun ormanlık bir ortamdan, son Buzul Çağı’n başında soğuk-ılıman iklim döneminin seyrek ormanlarına, ilk soğuk maksimumun soğuk tundrasına kadar gelişen Kuzey Orta Avrupa’yı tekrar tekrar ziyaret ettiklerini gösterebildik.”

Bu bağlamda taş aletler, özellikle çakmaktaşından yapılmış bıçaklar, Neandertallerin göl kıyısındaki yerleşiminin kısa süreli bir av partisine hizmet etmiş olabileceğini gösteriyor. Aynı zaman periyoduna ait diğer bölgelerden elde edilen kanıtlar, soğuk evrelerde Neandertallerin kuzeydeki yerleşim alanlarını büyük olasılıkla yaz aylarında ziyaret ettiğini gösteriyor.

Max Planck Society. 26 Nisan 2022.

Makale: Weiss, M., Hein, M., Urban, B., Stahlschmidt, M. C., Heinrich, S., Hilbert, Y. H., … & Lauer, T. (2022). Neanderthals in changing environments from MIS 5 to early MIS 4 in northern Central Europe–Integrating archaeological,(chrono) stratigraphic and paleoenvironmental evidence at the site of Lichtenberg. Quaternary Science Reviews, 284, 107519.