Kalkolitik Dönemin Çok Yüksek Statülü Bireyi Kadın Çıktı

İberya’da bulunan Kalkolitik dönem toplumuna ait yüksek statülü birey, daha önce düşünüldüğü gibi erkek değil, bir kadındı.

Artık “Fildişi Leydi” olarak yeniden adlandırılan kişi, fil dişleri, yüksek kaliteli çakmaktaşı, devekuşu yumurtası kabuğu, kehribar ve bir kaya kristali hançeri de dahil olmak üzere bölgedeki en büyük nadir ve değerli eşya koleksiyonuyla dolu bir mezara gömülmüştü. Bu bulgular, kadınların bu eski toplumda sahip olabileceği yüksek statüyü ortaya koyuyor.

2008 yılında, İspanya’nın Valencia kentinde 3.200 ila 2.200 yıl öncesine ait Kalkolitik Çağ’a tarihlenen mezarda bir birey bulundu.

(İlgili: Erkeklerin Avcı, Kadınların Toplayıcı Olduğu Miti Çürüyor)

Mezar, tek kişilik mezarın ender bir örneği olmakla birlikte, içinde çok sayıda değerli eşyanın bulunması, bu kişinin toplum içinde yüksek bir statüye sahip olduğunu gösterdi. Başlangıçta bu kişinin 17 ila 25 yaşları arasında genç bir erkek olduğu düşünülüyordu.

Marta Cintas‑Peña ve meslektaşları, bireyin dişlerinde cinsel dimorfik mine oluşturan protein amelojeninin varlığını test etmek için amelojenin peptit analizini kullandılar. Bir azı dişi ve bir kesici dişin analizi, amelojenin üreten ve X kromozomunda yer alan AMELX geninin varlığını saptadı ve bu da bireyin erkekten ziyade dişi olduğunu gösteriyor.

Araştırmacılara göre bu, İber Kalkolitik Çağ toplumunda en yüksek rütbeli kişinin bir kadın olduğu anlamına geliyor.

Ayrıca bebek mezarlarında mezar eşyasının bulunmaması, bu dönemde doğum töreniyle kişilere yüksek statü verilmediğini düşündürüyor. Bu nedenle bilim insanları, Fildişi Leydi’nin statüsüne hayattaki liyakat ve başarılarla ulaştığını öne sürüyorlar.

Araştırmacılar, benzer şekilde yüksek statüye sahip hiçbir erkeğin henüz bulunmadığını belirtiyor. Bölgede en az 15 kadının bulunduğu Kalkolitik Çağ’a ait tek karşılaştırılabilir lüks mezar, “Fildişi Leydi’nin” mezarının yanında bulundu ve onun soyundan geldiğini iddia eden kişiler için yapıldığı tahmin ediliyor.

Bu durum, kadınların İber Kalkolitik Çağ toplumunda liderlik pozisyonlarını işgal ettiğini gösteriyor.

Nature Publishing Group. 6 Temmuz 2023.

Makale: Cintas-Peña, M., Luciañez-Triviño, M., Montero Artús, R. et al. (2023). Amelogenin peptide analyses reveal female leadership in Copper Age Iberia (c. 2900–2650 BC). Sci Rep 13, 9594.