Japonya’da Tavuk Yetiştiriciliği MÖ 4. Yüzyıla Uzanıyor

Japonya’da MÖ 5. ila 2. yüzyıla tarihlenen Yayoi döneminde tavuk yetiştiriciliğine dair kesin kanıtlar Karako-Kagi bölgesinde keşfedildi.

Tavuklar, şu anda tahmini 33 milyardan fazla nüfusu ile en yaygın evcilleştirilmiş hayvanlardan biri. Bu hayvanlar, etleri ve yumurtaları için yetiştiriliyorlar ve evcil hayvan olarak tutulabiliyorlar.

Tavuğun yaklaşık 3.500 yıl önce Güneydoğu Asya’da evcilleştirildiğine ve ardından dünyanın dört bir yanına taşındığına inanılıyor. Tarihsel kayıtlar olmadığı ve arkeolojik kanıtlar kesin olmadığı için tavuk yetiştiriciliğinin Japonya’ya tam olarak ne zaman geldiğinin tarihi tartışılıyor.

Hokkaido Üniversitesi Müzesi’nden Profesör Masaki Eda, bir araştırma ekibinin Japonya’da tavuk yetiştiriciliğine dair en eski kesin kanıtları ortaya çıkarmasına öncülük etti.

Yayoi döneminden (MÖ 5. yüzyıldan MÖ 2. yüzyıla kadar) bir yerleşim yeri olan Karako-Kagi bölgesinde tavukların yetiştirildiğini gösteren bulgular Frontiers in Earth Sciences dergisinde yayımlandı.

Eda, “Tavuklar ve yabani akrabaları, sülün, hindi ve bıldırcını da içeren Phasianid’ler adlı bir kuş ailesine ait. Bugüne kadar arkeolojik alanlardan çıkarılan yavru phasianid kemiklerinin tavuklara veya benzer büyüklükteki yabani sülünlere ait olduğu tartışmasız bir şekilde tanımlanamadı. Yavruların tanımlanması, tavukların üremesinin gerçekleştiğini göstereceği için önemli.” diyor.

Günümüzde Nara Vilayeti, Tawaramoto Kasabasında yer alan Karako-Kagi bölgesi, Yayoi döneminde Kinki bölgesinin lideri rolünü oynayan bir yerleşim yeri olarak kabul ediliyor. Bölgede çok sayıda arkeolojik kazı yapılıyor; Bu kazılardan birinde, dördü yavru kuşlara ait on phasianid kemiği ortaya çıktı.

Araştırmacılar, yavru phasianid kemiklerinin ikisindeki kollajeni analiz etmek için Kütle Spektrometresi ile Zooarkeoloji (ZooMS) adlı bir teknik kullandı. Eda’nın önceki çalışması, evcil tavuk ve Japon yabani sülünlerinin farklı ZooMS izlerine sahip olduğunu göstermişti. Analizler, her iki kemiğin de tavuklara ait olduğunu ortaya çıkardı.

Kemiklerden birinden alınan kollajen de, orta Yayoi dönemine karşılık gelen MÖ 381-204’e tarihlendi.

Eda, “Bu döneme ait yetişkin tavukların daha önce keşfedilen on bir kemiğinden on tanesinin tamamı erkeklere aitti; bu nedenle Japon takımadalarında tavuk yetiştiriciliğinin olamayacağı düşünülüyordu.” diyor.

“Yavru tavukların kemiklerini tanımlayarak, üremenin o zaman diliminde gerçekleştiğine dair açık kanıtlar sağlıyoruz – bu aynı zamanda tavukların Japonya’ya getirilmiş olabileceği en erken zaman dilimi.”

“Ayrıca Karako-Kagi yerleşimi, Yayoi döneminin önemli bir ticaret merkezi olarak kabul ediliyor, bu nedenle bu durumun dönem boyunca tavuk yetiştiriciliğinde bir faktör olma ihtimali var.”

Japonya’daki tavukların arkeolojik keşifleri, insan-tavuk ilişkisinin Çin ve Avrupa’daki arkeolojik çalışmaların ortaya koyduğundan çok farklı olduğunu gösteriyor. Gelecekteki araştırmalar bu farklılıkları anlamaya odaklanacak.

Hokkaido University. 20 Nisan 2023.

Makale: Eda, M., Izumi, H., Yoneda, M., & Fujita, S. 2023. The earliest evidence of domestic chickens in the Japanese Archipelago. Frontiers in Earth Science, 11, 458.