İsveç’te 5. Yüzyıla Ait Katliam İzleri Bulundu

İsveç kıyısındaki Öland adasında yer alan Sandby borg yerleşiminde, MS 5. yüzyılın sonlarında katledilmiş onlarca insan ve hayvan kalıntıları bulundu.

Bu genç iskeleti, kazılan evlerden birinde bulundu.

Arkeologlar İskandinavya’daki Göç Dönemi’nin siyasal, ekonomik ve sosyal olarak düzensiz olduğu ve şiddete yol açtığı sonucuna varmaya başladı.

Öland kıyı şeridinde yer alan Sandby borg yerleşimi, 50’den fazla ev barındıran, oval şekilli bir duvarla çevrelenmiş bir yerleşim. Bu türden yuvarlak yerleşimler ve evler, mezarlıklar ile birlikte, Göç Dönemi’nde (MS 400-550) bölgede oldukça yaygındı.

Bölgede 2011 yılında kazı çalışmaları başladığından beri, iki ev tamamen kazıldı, üçüncü bir evin yarısı ortaya çıkarıldı ve diğer 6 evde sınırlı kazılar yürütüldü. Yine de, yerleşimin küçük bir kısmının ortaya çıkmasına rağmen, bulunan çok sayıda insan kalıntısı ve eser, yerleşimin şiddetli bir şekilde sona erdiğini gösteriyor.

(İsveç’te 1500 Yıllık Soğan Bulundu)

Antiquity dergisinde yayımlanan araştırmada arkeolog Clara Alfsdotter ve meslektaşları, “iskelet kalıntılarının bağlamının sıra dışı olduğunu” söylüyor. Hayvan ve insan iskeletlerinin, evlerin içinde ve sokakların zeminlerinde parçalanmış olduğu tespit edildi. Bir evde 9 kişi bulundu: üç erkek yetişkin, muhtemelen erkek olan iki yetişkin, küçük bir çocuk ve bir bebek.

Kafataslarının birçoğu, başın arkasına ya da yan tarafına keskin olmayan bir silahla yapılan travma izleri ortaya koyuyor ve genç bireyin zaten ölmüş olan bir yetişkinin bacaklarının üstüne öldüğü anlaşılıyor.

Evdeki insan iskeletlerinden ikisi kısmen kömürleşmiş ve parçalanmıştı. Araştırmacılara göre bu, baskın yapanların bazı evleri ateşe vermeye teşebbüs ettiklerini ya da kaza ile bir yangının patlak verdiğini gösteriyor.

Sandby Borg yerleşimi. C: Sebastian Jakobsson

Birkaç kafatası üzerinde, bir adamın omzunda ve bir adamın kalçasında tespit edilen travmalar, vücudun arkasına ya da yanlarına doğru alınan darbelerden kaynaklanıyordu.

“Savunma yaralanmaları ve kafa yaralanmaları gibi tipik olarak bilinen savaş yaralanmalarıyla ilişkili ölüme sebebiyet veren travmalar şimdiye kadar tespit edilemedi. Bu durum, olayın çok sayıda insanı içerdiğini, aynı anda birçok evde savaş edildiğini ve kurbanların bir kısmının kendilerini savunacak bir konumda olmadığı sonucunu veriyor.”

İlginçtir ki şimdiye kadar cinsiyeti saptanabilen kurbanlardan hiç kadın bulunamadı ve hepsi erkekti. Bu nedenle, ölümcül şiddetin sadece erkeklere (ya da bazı çocuklara) uygulandığı ve kadınlara ya merhametli davranıldığı ya da rehin olarak alındığı düşünülüyor.

(İsveç’te Kazığa Geçirilmiş 8.000 Yıllık Kafatasları Bulundu)

İnsanların toplu mezarlara gömülmemiş olması ise, katliamdan sonra kimsenin bu yerleşime dönmediğini gösteriyor.

Sandby borg yerleşimine dair bir başka gariplik ise askeri teçhizat ve silahların bulunamamış olması. Alfsdotter ve meslektaşları, baskını yapanlar her kim olursa olsun, silahları kendileri için almış olabileceklerini ya da onları bir gölde ya da bataklıkta ritüel olarak gömmüş olabileceklerini söylüyor. Zira bu tür birçok bulgu geçmişte arkeologlar tarafından ortaya çıkarılmıştı.

Sandby borg yerleşiminin bu katliam için neden hedef alındığı arkeolojik kanıtlardan anlaşılamıyor. Bu, Roma İmparatorluğu’nun çöküşünün İskandinavya kadar kuzeyde bile etki gösterdiği bir dönemdi ve sonuç, Göç Döneminde çiftliklerin terk edilmesi ve yok edilmesi oldu.

Sandby borg’un, farklı grupların sosyal hiyerarşiyi zirveye çıkarması gibi çalkantılı siyasi zamanların zayiatı olup olmadığı ya da sadece yanlış zamanda yanlış yerde mi bulunduğu bilinmiyor. Bölgede gelecekte yapılacak arkeolojik çalışmaların, eski İskandinavya’da yaşamın nasıl olduğunu ortaya çıkarması bekleniyor.

Forbes. 25 Nisan 2018.

Makale: Alfsdotter, C., Papmehl-Dufay, L., & Victor, H. (2018). A moment frozen in time: evidence of a late fifth-century massacre at Sandby borg. antiquity, 92(362), 421-436.