Homo erectus, Endonezya’da 108.000 Yıl Öncesine Kadar Yaşamış

Erken bir insan türü olan Homo erectus, 108.000 yıl öncesine kadar Java, Endonezya’da hayatta kalmış ve Denisovalılarla çiftleşmiş olabilir.

Homo erectus o kadar yakın zamana kadar yaşadı ki, gizemli Denisovalılar gibi daha yeni insan türleriyle çiftleşmiş olabilir.

Homo erectus’un ne zaman neslinin tükendiği belirsiz. Şimdi ise bilinen en yeni kalıntıların yeniden analiz edilmesi, yok oluş tarihi hakkında yeni fikirler veriyor.

Homo erectus, cinsimiz Homo’daki ilk türlerden biriydi. Yaklaşık 2 milyon yıl önce Afrika’da evrimleşti, sonra Avrupa ve Asya’ya yayıldı. Daha önceki türlerle karşılaştırıldığında, Homo erectus göreceli olarak büyük beyinlere sahipti ve aletlerini ustaca kullandı (her iki açıdan da Neandertaller ve modern insanlar gibi daha sonraki gruplar tarafından aşılmasına rağmen). Ek olarak Homo erectus bizim doğrudan atamız olabilir.

(Homo Erectus’un Yok Olmasında Tembellik Rol Oynadı)

Homo erectus, modern insanlar Java’ya ulaşmadan önce yok oldu, bu nedenle iki türün yollarının kesişmiş olması muhtemel değil. Bu durum, nesillerinin tükenmesinde parmağımız olmadığı anlamına geliyor.

Türlerinin son örneği

Bilinen son Homo erectus, Ngandong, Java’daki Solo Nehri yakınında yaşıyordu. Kalıntılar 1930’larda keşfedildi, ancak bilim insanları o zamandan beri bu kalıntıları tarihlemek için uğraşıyor.

Önceki çalışmalar, Homo erectus’un türlerimizle aynı dönemde yaşamış olabileceğine işaret etmişti, ancak şimdi çoğu bilim insanı bunun böyle olmadığı konusunda hemfikir.

2011 yılında Susan Antón liderliğindeki bir ekip, son Homo erectus’un 143.000 ila 546.000 yıl önce yaşadığı sonucuna vardı; önemli ölçüde daha yaşlı. Çok büyük bir belirsizlik sınırı olsa da, bu tarih bölgeye modern insanlar gelmeden önceydi.

Şimdi ise Kira Westaway liderliğindeki bir ekip bu tarih aralığını daralttı. Kilit nokta, fosillerin nehir tarafından oluşturulan bir dizi terastan birinde bulunmasıydı. Daha yüksek teraslar daha yaşlı ve daha alçak teraslar daha gençti. Bu nedenle terasların her birini tarihleyerek kalıntılar için olası yaşların bir aralığını tespit edebiliyorlardı.

(Homo erectusların Konuşma Yetisi Olabilir)

Westaway, “Ngandong yaşını üst ve alt maksimum yaş aralığı ile etkili bir şekilde sınırlandırabiliyorsunuz. Bu, Ngandong’u manzarada oturduğu yere sabitlemek için yapmaya çalıştığımız şeydi.” diyor.

Bu yöntem, diğer tarihleme yöntemleriyle birlikte, Homo erectus’un yaşını 117.000 ila 108.000 yılları arasına sınırlaya izin verdi. Westaway buna “Ngandong kanıtı için inandırıcı bir zaman çizelgesi.” diyor.

Antón, “Bu çok önemli bir site ve tekrar ziyaret edilerek çok ayrıntılı bir şekilde araştırılması gerçekten harika.” diyor. Ancak, “süper-kesin” tarihin dikkatli kullanılması gerektiğini, çünkü kullanılan tarihleme yöntemlerinin her birinin ham verileri yorumlamak için çok fazla modelleme gerektirdiğini söylüyor.

Kaçınılmaz buluşma

Şu anda modern insanların Java’da o kadar erken bir tarihte var olduğuna dair bir kanıt yok.

Westaway, “Birisi çok daha eski bir modern bir insan yeri bulursa, bu birkaç yıl içinde değişebilir.” diyor. Yine de, şimdilik bu iki türün hiç tanışmadığını düşünebiliriz. Bu, çiftleşemeyecekleri anlamına gelir ve Homo erectus’un yok olmasından insanların sorumlu olduğunu düşünmek için hiçbir neden yok.

Ancak bu tarihler, Denisovalılarla potansiyel bir örtüşme olabileceği olasılığını artırıyor. Denisovalılar, DNA elde edilen bir avuç kalıntıdan biliniyor. Asya’da dolaşıyorlardı ve Çin ve Güney Doğu Asya’daki insanların atalarıyla çiftleşmişlerdi.

Westaway, “Güneydoğu Asya’ya gelmiş ve Homo erectus ile etkileşime girmiş olma ihtimalleri yüksek.” diyor. Muhtemelen Denisovalılar Homo erectus’a karşı üstün çıktılar, ancak bunun bir kanıtı yok.

Birbirine karışmış olmaları da bir olasılık. Anton, “Sanırım zaman dilimi ve coğrafi konum göz önüne alındığından bundan bahsetmek neredeyse kaçınılmaz.” diyor.

New Scientist. 18 Aralık 2019.

Makale: Yan Rizal, Kira E. Westaway et al. 2019. Last appearance of Homo erectus at Ngandong, Java, 117,000–108,000 years ago. Nature.