Güneydoğu Asya’daki Göçleri Deniz Seviyesi Tetiklemiş

Deniz seviyesindeki hızlı yükselişler, Güneydoğu Asya’daki erken yerleşimcileri göç etmeye itti ve bölgenin genetik çeşitliliğini artırdı.

Yaklaşık 26.000 yıl önce, Malay Yarımadası, Sumatra, Borneo ve Java, Güney Asya kıta sahanlığında tropik ormanlardan ve kıyıdaki mangrovlardan oluşan geniş bir kara parçası olan Sundaland’ın bir parçasıydı. (Şekil A)

Ancak, Son Buzul Maksimum döneminden (yaklaşık 26.000-20.000 yıl önce) Holosen ortalarına (yaklaşık 6.000 yıl önce) kadar, Dünya tarihindeki küresel ısınmanın son büyük döneminde, deniz seviyesi 130 metre yükseldi. Kara köprülerinin yıkılması ve Sundaland’ın yarısının sular altında kalması sonucunda bölge artık daha küçük adalardan oluşuyor. 

(İlgili: Mezarlar, Endonezya’daki Erken İnsanlara Işık Tutuyor)

Bilim insanları, Dünya tarihindeki en dramatik deniz seviyesi yükselmelerinden biri sırasında Sundaland’da yaşayan insanlar üzerindeki etkiyi anlamak için iki farklı yaklaşım kullanarak kara kütlesinin tarihini yeniden oluşturdu: paleocoğrafya —tarihsel fiziksel manzaraların incelenmesi— ve nüfus genetiği.

Araştırmanın başındaki Kim Hie Lim, “Çevresel değişikliklerin insanlık tarihi üzerinde derin etkileri var, nüfus göçünü, büyümesini ve dağılımını yönlendirebilir. Bununla birlikte, çevresel değişimlerin popülasyon genetiği üzerindeki etkisi daha az tartışıldı. Araştırmamız, deniz seviyesinin yükselmesinin Güneydoğu Asya’daki insan topluluklarının genetik yapısını değiştirdiğini ve modern popülasyonları hala etkileyen bir miras bıraktığını gösteren ilk belgelenmiş örnek.” diyor.

Araştırma ekibi, eski Singapur kayıtları da dahil olmak üzere Güneydoğu ve Güney Asya’nın deniz seviyesi tarihine ilişkin verileri kullanarak, 26.000 yıl öncesinden günümüze uzanan paleocoğrafik haritalar oluşturdu.

Ekip ayrıca, 50.000 yıl öncesinden Güneydoğu ve Güney Asya’ya özgü popülasyonlara ait olanlar da dahil olmak üzere 59 etnik gruptan alınan tüm genom dizisi verilerini kullandı. Ekip, yüksek kaliteli genom verilerini analiz ederek, popülasyon büyüklükleri ve dağılımları da dahil olmak üzere grupların genetik ataları ve demografik geçmişleri hakkında çıkarım yapabildi.

Diğer bilim insanları, popülasyon tarihini incelemek için genetiği kullanırken, çoğu yalnızca bir bireyin soyunu tam olarak yansıtmayan mitokondriyal DNA’yı (anneden geçen genler) kullandı. Yeni çalışma ise, tüm genom dizisi verilerini (bireyin hem anneden hem de babadan miras alınan tüm genetik yapısının kesin bilgileri) kullanarak, Sundaland’da yaşayan yerli popülasyonların tarafsız bir demografik tarihini sunuyor.

Tüm genom dizisi verileri, kar amacı gütmeyen kuruluş GenomeAsia 100K tarafından üretildi. 2016 yılında başlatılan girişim, Asya’da yaşayan 100.000 insanın genomunu dizileyerek Asya etnik kökenlerinin genom çeşitliliğini daha iyi anlamayı amaçlıyor.

Katkıda bulunan yazar, NTU Biyolojik Bilimler Okulu genom bilimi başkanı ve GenomeAsia 100K Bilimsel Başkanı Profesör Stephan Schuster, “GenomeAsia 100K, bölgede uzun süredir iskan eden yerli etnik kökenler de dahil olmak üzere sistematik olarak Asya insan genetik çeşitliliğinin haritalarını oluşturur. Bu haritaları paleoiklimsel verilerle birleştirmek, geçmiş iklim olaylarının eski insan göçleriyle nasıl sonuçlandığını ve bunların günümüz nüfus yapısı üzerindeki etkilerini tam olarak anlamamızı sağlıyor.” diyor.

Antik Sundaland’ın insan göç tarihini bir araya getirmek

İki yaklaşımın bulgularını birleştiren bilim insanları, üretilen yüksek kaliteli tarihsel paleocoğrafik haritalardan nüfus yoğunluğundaki değişiklikleri çıkardılar.

Harita, Sundaland’daki tarih öncesi insan göçünün bir resmini çizerek, zorunlu insan göçünün belgelenmiş en eski örneğinin deniz seviyesinin yükselmesiyle gerçekleştiğini gösteriyor.

Bilim insanları, iki dönem hızlı deniz seviyesi yükselişinin (deniz seviyesi yükselme oranları yılda 46 mm ve yılda 22 mm), büyük kara kütlesinin daha küçük adalara bölünerek insanları dağılmaya zorladığından, Sundaland genelinde popülasyonların daha küçük gruplara ayrılmasını desteklediğini buldular.

Deniz seviyesi hızlıca yükseldikten sonra kara kütlesi azalsa bile, sıcaklıklar Son Buzul Maksimumundan itibaren yükseldi ve insan nüfusunun büyümesini destekleyerek elverişli bir yaşam ortamı yarattı. Bu durum, nüfus yoğunluğunun, özellikle Malay Yarımadası, Sumatra ve Borneo da dahil olmak üzere Güneydoğu Asya bölgesinde Son Buzul Maksimumundan en az sekiz kat artmasına neden oldu. (Şekil B)

Sonuç olarak, aşırı nüfus, insanları yerleşecek yeni yerler aramak için göç etmeye itti ve Sundaland’daki insanlar daha sonra kuzeye, Anakara Güneydoğu Asya ve Güney Asya’ya doğru göç etti. (Şekil C)

Bu bulgu, Malezya yerli grubunun (Malezya Negrito veya genellikle “Orang Asli” olarak anılır) atalarının Güney Asya kabile gruplarına (Avstroasyatik konuşanlar) göç ettiğine dair kanıtlarla destekleniyor. Genetik analize göre, Güney Asya ülkeleri ve Malezya’nın yerli halkları benzer genetik ataları paylaşıyor.

Bu nedenle, Sundaland’ın ilk yerleşimcileri farklı yerli gruplar arasında melezlendikçe, tüm göç süreci Güneydoğu ve Güney Asya bölgelerindeki çeşitli etnik kökenleri şekillendirdi.

Çalışmanın ortak yazarı Dr. Li Tanghua, “Bulgularımıza dayanarak, Malezyalı Orang Asli yerli grubu, deniz seviyesinin yükselmesinin ilk ‘kayıpları’ veya bugün ‘iklim mültecileri’ olarak bilinenler olarak kabul edilebilir. Nüfusun, çevresel baskılar nedeniyle orijinal bölgelerinden taşınmaktan başka seçeneği yoktu. Bu zorunlu göç, Güney Asyalıların genetik ayak izlerinde silinmez bir değişikliğe neden oldu ve dünyanın etnik açıdan en çeşitli bölgelerinden birine katkıda bulundu.” diyor.

Deniz seviyesinin yükselmesinin insan soyu üzerindeki etkisini anlamak için faydalı bulgular

Çalışma, tarih öncesi deniz seviyesinin yükselmesinin Güneydoğu Asya’daki insan soyuna etkisinin izini süren ilk çalışma olma özelliğini taşıyor.

Çalışmanın ortak yazarı, Profesör Benjamin Horton, “Geçmiş deniz seviyelerinin incelenmesi, artan miktarlarda atmosferik karbondioksitin Dünya’nın iklimini nasıl değiştireceğini ve gelecekteki deniz seviyelerini nasıl yükselteceğini tahmin etmek için gerekli. Bu projeksiyonlar, toplumların iklim değişikliğinin etkilerini nasıl azaltabilecekleri ve bunlara nasıl uyum sağlayabilecekleri konusunda bilgi veriyor.” diyor.

İleriye dönük olarak ekip, Kuzey Asya’dan Amerika’ya ve Güneydoğu Asya’nın diğer bölgelerine insan göçünün öyküsünün izini sürmek için araştırmalarını genişletmek istiyor.

Nanyang Technological University. 6 Şubat 2023.

Makale: Hie Lim Kim et al. (2023). Prehistoric human migration between Sundaland and South Asia was driven by sea-level rise. Communications Biology.