Guguk Kuşları, Ev Sahiplerine Benzeyecek Şekilde Evrimleşiyor

Guguk kuşları, kandırdıkları ve kendilerine baktırdıkları ötücü kuşlara benzeyecek şekilde evrimleşiyor ve bu süreçte yeni türler oluşuyor.

Birlikte evrim teorisi, yakın etkileşim içinde olan türlerin birbirlerinde evrimsel değişimlere yol açmasının türleşmeye, yani yeni türlerin evrimine yol açabileceğini söylüyor. Ancak şimdiye kadar buna dair gerçek dünyadan kanıtlar çok azdı.

Şimdi ise bir araştırmacı ekibi, guguk kuşları ile sömürdükleri ev sahibi kuşlar arasındaki evrimsel yarışı inceleyerek birlikte evrimin türleşmeyle bağlantılı olduğuna dair kanıtlar buldu.

Bronz guguk kuşları yumurtalarını küçük ötücü kuşların yuvalarına bırakırlar. Guguk kuşu yumurtadan çıktıktan kısa bir süre sonra ev sahibinin yumurtalarını yuvanın dışına iter. Bu süreçte ev sahibi kuş sadece kendi yumurtalarının tamamını kaybetmekle kalmaz, aynı zamanda guguk kuşunu yetiştirmek için birkaç hafta harcar.

(İlgili: Şaşırtıcı Araştırma, Kargaların Sesli Sayabildiğini Gösteriyor)

Bronz guguk kuşunun her türü, ev sahibinin yavrularının görünümüyle yakından benzeşiyor ve ev sahibi ebeveynleri guguk kuşunu kabul etmeleri konusunda kandırıyor.

Yeni çalışma, bir guguk kuşu türünün birkaç farklı ev sahibinden yararlanması durumunda bu etkileşimlerin nasıl yeni türlerin ortaya çıkmasına neden olabileceğini gösteriyor. Her ev sahibi türün yavruları farklı bir görünüme sahipse ve ev sahipleri tuhaf görünüşlü yavruları reddiyorsa, o zaman guguk kuşu türü ayrı genetik soylara ayrılıyor ve her biri tercih ettiği ev sahibinin yavrularını taklit ediyor. Bu yeni soylar, yeni türlerin ortaya çıktığının ilk işareti.

Cambridge Üniversitesi Zooloji Bölümü’nden Profesör Kilner, “Bu heyecan verici yeni bulgu, potansiyel olarak birbirleriyle savaş halinde olan herhangi bir tür çiftine uygulanabilir. Tıpkı guguk kuşunda gördüğümüz gibi, ortak evrimsel silahlanma yarışı yeni türlerin ortaya çıkmasına ve gezegenimizdeki biyolojik çeşitliliğin artmasına neden olabilir.” diyor.

Farklı bronz guguk kuşu soylarına ait yavrular arasındaki çarpıcı farklılıklar, yetişkinlerin tüylerindeki ve çağrılarındaki ince farklılıklara karşılık geliyor; bu, aynı ev sahibinde uzmanlaşmış erkek ve dişilerin birbirlerini tanımasına ve eşleşmesine yardımcı oluyor.

Çalışmanın başyazarı Canberra’daki Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden Profesör Naomi Langmore, “Guguk kuşları, ev sahiplerine çok pahalıya mal olur, bu nedenle ev sahipleri, guguk kuşu yavrularını tanıma ve yuvalarından çıkarma yeteneğini evrimleştirdi.” diyor.

“Yalnızca ev sahibinin kendi yavrularına en çok benzeyen guguk kuşlarının tespit edilmekten kurtulma şansı var, bu nedenle birçok nesil boyunca guguk kuşu yavruları, ev sahibi yavruları taklit edecek şekilde evrimleşti”

Çalışma, guguk kuşlarının ev sahiplerine çok maliyetli olduğu durumlarda birlikte evrimin büyük olasılıkla türleşmeyi tetiklediğini ve bunun da ev sahibi savunmaları ile guguk kuşunun karşı adaptasyonları arasında “birlikte evrimsel silahlanma yarışına” yol açtığını ortaya çıkardı.

Tüm guguk kuşu türlerini kapsayan geniş ölçekli bir analiz, ev sahiplerine en fazla zarar veren soyların, daha az maliyetli olan guguk kuşu türlerine ve bunların parazit olmayan akrabalarına göre daha yüksek türleşme oranlarına sahip olduğunu ortaya çıkardı.

Makalenin kıdemli yazarı Avustralya Ulusal Yaban Hayatı Koleksiyonu’ndan Dr. Clare Holleley, “Bu bulgu evrimsel biyoloji açısından çok önemli; etkileşim halindeki türler arasındaki birlikte evrimin, türleşmeyi tetikleyerek biyolojik çeşitliliği artırdığını gösteriyor.” diyor.

Çalışma, ekibin tarihi koleksiyonlardaki yumurta kabuklarından DNA çıkarma ve genetik çalışmalar için dizileme konusundaki atılımıyla mümkün oldu. Araştırmacılar daha sonra yirmi yıllık davranışsal saha çalışmasını müzelerde ve koleksiyonlarda tutulan yumurta ve kuş örneklerinin DNA analiziyle birleştirmeyi başardılar.

University of Cambridge. 30 Mayıs 2024.

Makale: Langmore, N. E. et al. 2024. Coevolution with hosts underpins speciation in brood-parasitic cuckoos. Science.