Fatih Sultan Mehmet’in Ünlü Tablosu Türkiye’ye Geliyor

Londra’da açık artırmaya çıkartılan Fatih Sultan Mehmet’in 15. yüzyıla ait tablosu, İBB tarafından satın alındı.

Venedikli ressam Gentile Bellini’ye ait olduğu bilinen üç Fatih Sultan Mehmet portresinden, özel koleksiyondaki tek örnek bugün Londra’da yapılan açık artırmada İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yaklaşık 6,5 milyon lira ödenerek satın alındı.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, tabloyu satın aldıklarına dair haberi Twitter’da duyurdu:

“Londra’da açık artırma ile satılan, Fatih Sultan Mehmet Han’ın günümüze kadar gelebilmiş üç orijinal portresinden biri olan, İtalyan ressam Gentile Bellini’nin atölyesinden 15. yüzyılda çıktığı tahmin edilen yağlıboya tabloyu İBB olarak satın aldık.”

(Londra’da Satılan Genç Osman Tablosunu Kültür Bakanlığı Satın Aldı)

“Sultan 2. Mehmet, mevki sahibi genç ile birlikte” ismiyle müzayedeye çıkarılacak olan tablonun tarihi 1479 yılına uzanıyor.

Venedikliler ile yapılan İstanbul Anlaşması’nın maddelerinden biri, dönemin en iyi ressamlarından birinin Fatih’in resimlerini yapmak için İstanbul’a gelmesiydi.

Bu görevle Osmanlı başkentine gönderilen Gentile Bellini, 1479-1481 yılları arasında Saray’da ağırlandı. Fatih Sultan Mehmet tablolarının yanında, çeşitli illüstrasyonlar da çizdi.

İkinci kişi kim?

İBB tarafından satılan alınan tablodaki ikinci kişinin kimliği net olarak bilinmiyor. Sakalsız ama Osmanlı kıyafetleri içindeki erkek figürünün, padişah ile eşit seviyede çizilmiş olması, Fatih’in üç oğlundan biri ya da bir Avrupalı diplomat olabileceği düşünülüyor.

Şehzade Mustafa’nın, Bellini’nin ziyaretinden önce ölmüş olması, olası seçenekleri Cem Sultan ve II. Bayezid’e indiriyor. Ancak o dönem Bayezid’in resimdeki kişi kadar genç olmaması (32 yaşında), Cem Sultan’ın ise tablodaki kişiye benzememesi, bu kişinin başkası olabileceğini düşündürüyor.

15. yüzyılın ikinci yarısında yapılmış olduğu tahmin edilen portrenin bir diğer önemi de Fatih’in yaşadığı dönemde yapılan 3 portreden biri olması. Portre son olarak özel bir koleksiyoncu tarafından 2015’te satın alınmıştı.

Londra’daki Christie’s müzayede salonunda İslam ve Hindu Sanat Eserleri sorumlusu Sara Plumbly tablo hakkında şunları söyledi:

“Bu tablo, İstanbul’u fetheden Sultan II. Mehmed’in kendi döneminde ya da o döneme yakın bir zamanda yapılmış, özel koleksiyoncuların elinde olan ve günümüze kadar ulaşmış üç portesinden biri. Bu özellikle olağandışı bir portre. Padişah’ın yanında başka bir figür görüyoruz. Bu kişinin kim olduğunu hala bilmiyoruz. Bu kişinin üç oğlundan biri olduğu söyleniyor ancak her ikisi arasında yaş farkının az olması bu teoriyi pek doğrulamıyor. Başka bir görüş ise bu kişinin tıraşlı ve beyaz tenli olmasından dolayı bir Avrupalı olabileceği. Ayrıca diğer kişinin Osmanlı görgü kuralları çerçevesinde Padişah ile aynı boyutta tasvir edilebilmesi de oldukça olağan dışı. Fatih Sultan Mehmed’in sanata ve batıdaki sanata saygı duymakla tanındığı biliniyor. Kendisi benzer portreler de yaptırdı. Ancak bunların nerede olduğunu bilmiyoruz. Bu portre günümüze kadar ulaşan nadir tablolardan biri. Böyle bir eseri müzayedede sunmaktan dolayı çok heyecanlıyız.”

Gentile Bellini

Gentile Bellini (1429 – 23 Şubat 1507), Rönesans döneminde Venedik’te yaşamış İtalyan bir ressamdı. 1478’de Venedik Cumhuriyeti tarafından Fatih Sultan Mehmet’in portresini yapmak üzere İstanbul’a gönderildi.

Gentile Bellini, ressam bir ailenin çocuğu olarak 1429’da Venedik’te dünyaya geldi. Babası Jacop Bellini ve özellikle erkek kardeşi Giovanni Bellini de o dönemin çok ünlü ressamlarındandı. O dönemde yetenekli ressamlar çok saygı görmekteydi.

Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u fethettiğinde kentte büyük bir Venedikli toplumu yaşamaktaydı. İstanbul’un Osmanlıların eline geçmesi Venedik’e büyük bir zarar verdi. O yüzden 1453-1479 yılları arasında Venedik ile Osmanlılar arasında birçok çatışmalar yaşandı. Sonunda Venedik Senatosu’nun Osmanlıların yaptığı barış önerisini kabul etmesiyle bu çatışmalar sona erdi. Barış anlaşması Venedik’in Osmanlılara büyük bir miktarda ödeme yapmasını öngörmesinin yanı sıra olağanüstü başka bir koşul daha içeriyordu. Fatih Sultan Mehmet portresini yapmak üzere Venedik’in en yetenekli ressamlarından birinin İstanbul’a gönderilmesini öngörüyordu. İşte Bellini bu koşullar altında 1479 yılında İstanbul’a geldi, kaldığı 16 ay boyunca Fatih Sultan Mehmet’in ünlü portresinin yanı sıra birçok tablolar ve çizimler yaptı.