Fas’ta Dünyanın Bilinen En Eski Boncukları Bulundu

Fas’ta bulunan boncukların analizi, insanların bu aksesuarları ne zamandır kullandığına dair bilgi veriyor: en az 142.000 ila 150.000 yıl.

Dünyanın en eski takıları olduğuna inanılan delikli kabuklar, yaklaşık 142.000 yıl öncesine tarihleniyor. C: A. Bouzouggar / INSAP

Science Advances dergisinde yazan araştırmacılar, delikler açılmış 33 küçük deniz kabuğunu o zaman dilimine tarihlendiriyor – daha önce kaydedilenden yaklaşık 10.000 ila 20.000 yıl öncesi. Bizmoune Mağarası’nda keşfedilen tarih öncesi takılar, erken insanların kendileri hakkında başkalarına nasıl bilgi aktardığını gösteriyor.

Arizona Üniversitesi’nden bir arkeolog olan çalışmanın ortak yazarı Steven L. Kuhn yaptığı açıklamada, “Muhtemelen insanların kimliklerini kıyafetleriyle ifade etme biçimlerinin bir parçasıydılar.” diyor.

Kuhn, “Boncuk takmak, yabancılarla tanışmak, sosyal ağları genişletmekle ilgili.” diyor. “Kimliğinizi annenize ya da eşinize göstermek zorunda değilsiniz.”

(Fas’ta Bulunan 300.000 Yıllık Homo Sapiens’ten Öğrendiğimiz 7 Bilgi)

Çalışmaya göre, deniz kabukları, en az 142.000 yıl öncesine tarihlenen bir tortu tabakasında bulundu ve bu tür insan faaliyetlerinin en erken kayıtlarını Orta Taş Devri’nden Orta Pleistosen dönemine kadar geriye çekti.

“Boncuk gibi süs eşyaları, insan ataları arasında sembolik davranışların en erken belirtileri arasındadır. Görünüşleri hem bilişte hem de sosyal ilişkilerde önemli gelişmelere işaret ediyor.”

Keşif, Kuzey Afrika’daki insanların Afrika ve Asya’nın diğer bölgelerindeki akranlarından çok önce süs eşyası yaptığını gösteriyor.

Arkeologlar, Fas’ın batısındaki bir mağaradan 33 boncuk buldular. C: Steven L. Kuhn

California Üniversitesi’nde antropolog olan ve çalışmaya dahil olmayan Teresa Steele, “Benzer örnekler kuzeybatı Afrika’nın başka yerlerinde bulunmuş olsa da, bu örnekler, menzillerini günümüz Fas’ının uzak batı kenarına kadar genişleterek, eski popülasyonların ne zaman ve nerede geniş coğrafi bölgeler üzerinden bağlantılı olabileceğine dair kanıt sağlıyor ve modern insan kökenlerinin modunu ve temposunu anlamamıza izin veriyor.” diyor.

2014 ve 2018 yılları arasında ortaya çıkarılan eski takılar, yumuşakça Tritia gibbosula‘nın delikli kabuklarından yapılmıştır. Salyangoz kabuklarından biri hariç tümü, taş aletler ve hayvan kemikleri de dahil olmak üzere aynı kül tabakasında bulundu.

Araştırmacılar, aynı katmanda bulunan maden yataklarındaki uranyum bozunmasını ölçerek boncukları tarihlendirdiler. Analizleri, kabukların modifikasyonunu 120.000 ila 171.000 yıl öncesine, takıların muhtemel minimum yaşı olarak 142.000 yıl öncesine işaret etti.

Victoria ve Albert Müzesi’ne (V&A) göre, en eski takı türleri kabuk, taş ve kemikten yapılmıştı. Tarih öncesi insanlar muhtemelen “yaşamın tehlikelerinden korunmak ya da bir statü ya da rütbe işareti olarak” bu tür süslemeler kullanıyorlardı.

Fas boncukları, arkeologlar tarafından analiz edilen binlerce yıllık takı koleksiyonuna dahil oldu. Örneğin 2017’de Endonezya’nın Sulawesi adasındaki araştırmacılar, bir ayı kuskusunun parmak kemiğinden yapılmış cilalı bir kolye buldular. Daha yakın zamanlarda, İsrail’deki Qafzeh Mağarasını araştıran bir ekip, bir kolyeye boncuk olarak dizilmiş 120.000 yıllık deniz kabukları keşfetti.

Kuhn açıklamasında, “İnsanların takı yapabildiğini bilmek bir şey.” diyor, “ama sonra soru şu oluyor, ‘Tamam, onları bunu yapmaya teşvik eden şey neydi?'”


Smithsonian Magazine. 27 Eylül 2021.

Makale: Sehasseh, E. M., Fernandez, P., Kuhn, S., Stiner, M., Mentzer, S., Colarossi, D., … & Bouzouggar, A. (2021). Early Middle Stone Age personal ornaments from Bizmoune Cave, Essaouira, Morocco. Science Advances, 7(39), eabi8620.

Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü mezunu. İstanbul Üniversitesi Prehistorya Bölümü Yüksek Lisans mezunu. Aynı üniversitede Doktora adayı. İletişim: ermanbu@gmail.com

You must be logged in to post a comment Login