Erkekler Ne Zamandan Beri Tıraş Oluyor?

Erkekler ne zaman ve neden sakallarını tıraş etmeye başladı? İlginç bir şekilde, avcı toplayıcı zamandan beri tıraş olmak var! Sakal ve bıyık gibi yüz kılları, günümüzde olduğu gibi yüzyıllar boyunca moda oldu ya da demode kabul edildi. 

Sakallar yüzyıllar boyunca bir erkeğin kirli baş belası, kutsallık işareti, güç sembolü ve yakışıklılık özellikleri olarak kabul edildi. Farklı dönemlerde beğenildiği de beğenilmediği de oldu.

Bir erkeğin sakal bırakıp bırakmadığı dine, savaşta kolaylığa ve basit tercihlere göre kültürel olarak belirlendi. Günümüzde, tıraş makinelerinin güveni ve rahatlığı nedeniyle, daha fazla erkek temiz tıraşlı bir yaşam tarzının kolaylığını benimsiyor.

Şimdi eski Mısırlılardan henüz yeni sayılabilecek Fransız monarşilerine kadar olan kültürlerin sakal bırakıp bırakmamaya nasıl karar verdiğine bir bakalım:

Eski dönemlerde tıraş ve yüz kılları

MÖ 30.000: Eski mağara resimleri genellikle sakalsız erkekleri tasvir eder ve insanların istenmeyen tüyleri cımbız gibi kullanılan istiridye kabukları veya çakmaktaşından yapılmış bıçaklarla tıraş ettiklerini veya aldıklarını ileri sürer.

MÖ 3.000: Bakır jiletler Hindistan ve Mısır’a gelir.

MÖ 3.000 – 332: Eski Mısır soyluları saçsızlığa çok değer verdikleri için başlarını ve vücutlarını traş ettiler. Unutmayın: O zamanlar bitlerle uğraşmak ve temiz kalmak daha zordu. Bununla birlikte, asil doğumlu erkekler (ve bazen kadınlar) tanrısallığın bir işareti olarak yapay sakallar kullanırlardı. (Tanrı Osiris sakallıydı.) Peruklar da başı güneşten korumak için yaygındı.

MÖ 2.900 – 500: Mezopotamya hükümdarları ve seçkinleri, erkeklik ve güç göstergesi olarak sakal bırakırdı. 

MÖ 1500 – 1200: İskandinav tümülüsleri, tutacakları at başı şeklinde olan ayrıntılı bronz usturalar içerir.

MÖ 800 – MS 600:  Eski Yunanlar sakallarıyla gurur duyarlardı. O zamanlar sakal bırakma yeteneği, yüksek statü ve bilgeliğin bir işaretiydi. (Birçok Yunan erkeği, her ikisi de kocaman sakallarla gösterilen tanrılar Zeus ve Herakles’e öykünmek istedi.) Yunanlar sakallarını yalnızca yas zamanlarında keserdi.

MÖ 400:  Eski Romalılar, Yunanların uzun, gür sakallarına karşı, sakallarını kısa ve düzgün tutarak ya da sakallarını tamamen tıraş ederek tepki gösterdiler. MS dördüncü yüzyılda, Romalı bir asker olan Ammianus Marcellinus şöyle yazmıştı: ‘Sakalınızın beyni yarattığını mı sanıyorsunuz…? Tavsiyeme uyun ve hemen tıraş edin; çünkü o sakal, beyinlerin değil, bitlerin yaratıcısıdır.’

MÖ 400 – 300: Büyük İskender tıraşlıydı ve askerlerini savaştan önce tıraş olmaya teşvik ederdi, çünkü sakallar savaşta düşmanlar tarafından yakalanabilirdi.

MÖ 300: Genç Romalı erkekler ilk tıraşlarını partilerde yetişkinliğe geçişi simgeleyen hediyelerle kutladılar. Romalı erkekler ya günlerinin başında berbere giderler ya da tıraş olmalarına yardım etmesi için yatılı bir hizmetçileri vardır. Romalılar yas tutarken sakallarını uzatırlar.

MÖ 50: Julius Caesar sakalını yoldu ve birçok Romalı erkek onu izledi. (Ah!) 

MS 100: Roma İmparatoru Hadrianus, sırf lekeli cildini gizlemek istediği için Roma’da sakalların uzamasını canlandırdı. Bununla birlikte, Romalıların sakallara karşı tutumları tarih boyunca değişecekti. Yaşlı adamlar sakalları bilgelikle bir tutsalar da, genç erkekler gür sakallı bir adamın görüntüsünün yaşlı ve dağınık olduğunu düşünürdü.

MS 793 – MS 1066: Vikinglerin Britanya’yı işgal etmesiyle birlikte buradaki insanlar Vikingleri dağınık saç ve sakallarla tasvir ettiler. (Bu aslında gerçek değil.) Tepki olarak, trend bir kez daha sakalsız hale geldi.

Modern tarihte tıraş ve yüz kılları

Orta Çağ: Önde gelen erkeklerin alışkanlıklarına bağlı olarak sakallar moda oldu ya da modası gecti. İngiliz Kralı Henry VII sakalsızdı, Henry VIII ise sakallıydı. Fransız kraliyetinin birçok üyesi de sakal bıraktı.

1500: Ortaya çıkan birçok Protestan, Katolikliğe karşı bir gösteri olarak sakal bıraktı (çoğu rahip tıraşlıydı).

1769: Fransız berber Jean-Jacques Perret , Kendini Tıraş Etmeyi Öğrenme Sanatı’nı ( La Pogonotomie ) yayınladı. Perret Tıraş Bıçağı, tıraş bıçağını yerinde tutmak ve derin kesikleri önlemek için ahşap koruyuculu bir güvenlik önlemi olarak icat edildi.

1789 – 1861: İlk 15 ABD başkanı sakalsızdı.

1800: Düz çelik jiletler çok popülerdi. Erkekler, her tıraştan önce ince metal kenarı yeniden hizalamak ve korozyonu gidermek için bıçağı genellikle deri veya kanvas bir kayışa sürtmek zorunda kaldılar. Bıçakların da periyodik olarak bilenmesi gerekiyordu, bu genellikle bir berber tarafından yapılan bir bileme işlemiydi.

1861 – 1913: Ünlü bir şekilde küçük bir kız tarafından sakal bırakması tavsiye edilen Abraham Lincoln’den başlayarak, William Howard Taft’a kadar tüm başkanlar sakallıydı (suçlanan Andrew Johnson ve suikasta uğrayan William McKinley hariç). Viktorya Dönemi’nde sakalların dikkatli bir şekilde korunması gerekiyordu.

1895: King Gillette tek kullanımlık tıraş bıçaklarını icat etti ve satmaya başladı. Tek kullanımlık bıçak sayesinde artık bileme ve perdahlamaya gerek kalmadı.

1913-Günümüz: William Howard Taft’tan beri tüm başkanlar tıraş oldu.

1928: Jacob Schick elektrikli tıraş makinesini icat etti.

1930: ABD ordusu , gaz maskelerinin sıkı bir şekilde kapatılmasını engellediği için sakalı yasakladı.

1990: J. Ann Reed ve Elizabeth Blunk’ın Social Behavior and Personality’deki makalesi, “sakallı erkekler için sosyal/fiziksel çekicilik, kişilik, yetkinlik ve soğukkanlılıkla ilgili sürekli olarak daha olumlu algılar” buldu.

1999: Polis – Newark Şehri davasında, ABD Temyiz Mahkemesi, sakallarını dini gerekçelerle tıraş etmeye itiraz eden iki Müslüman polisin lehinde karar verdi.

Şimdiki zaman: Çoğu erkek, kişisel tercihlerine göre tıraş olup olmayacağına karar verir, ancak tıraş olmanın kolaylığı ve rahatlığı, daha fazla erkeği temiz tıraş olmaya yöneltiyor.

Almanac. 12 Kasım 2021.