DNA Vasıtasıyla İlk Defa Kadın Viking Savaşçısı Kanıtlandı

İsveç’te erkek olduğu düşünülen yüksek rütbeli Viking savaşçısına yapılan DNA analizi, bu kişinin kadın olduğunu kanıtladı.

Ortaçağ’dan kalma tarihi kayıtlar, Viking’li kadınların, erkeklerin yanında savaştığını belirtiyor.

1880’lerde, İsveç’in Birka kasabasında büyüleyici bir mezar keşfedildi. Silahlar, av ekipmanları ve iki atın bulunduğu mezar, MS 10. yüzyıla aitti ve güçlü bir erkek Viking savaşçısı olduğu düşünülüyordu. Fakat iskeletin kadın olduğuna işaret eden bazı özellikler vardı. Yeni bir çalışma, DNA analiziyle bu güçlü savaşçının aslında bir Viking kadını olduğunu kesin olarak ortaya koydu.

Kadın Viking savaşçısı fikri aslında yeni değil. Ortaçağ’ın başlarından kalma tarihsel kayıtlar ve sanatsal eserler, erkeklerin yanında savaşan kadınları betimliyor. Fakat çoğunlukla, bu düşünceler gerçekliğe dayalı olmadığı ve mitolojik olduğu iddiasıyla gözardı edildi. Yine de, Avrupa çapında bilinen binlerce Viking savaşçı mezarı ile, iskeletleri inceleyerek bu fikri test etmek artık mümkün.

İsveç’in doğusundaki Birka, 3.000’i aşkın Viking mezarına sahip ve bunların yaklaşık üçte biri arkeologlar tarafından kazıldı. Birka’nın nüfusu savaşçılar, zanaatkarlar ve tüccarlardan oluşuyor gibi görünüyor. Çeşitli mezar biçimleri, dış etkilere açık bir kültüre işaret ediyor.

Evald Hansen’in, kazı başkanı Hjalmar Stolpe’nin orijinal planına (1889) dayalı illüstrasyonu.

19. yüzyılın sonlarında kazılmış olan Birka’daki bir mezar, Uppsala Üniversitesi ve Stockholm Üniversitesinde Charlotte Hedenstierna-Jonson liderliğindeki bir araştırma ekibi tarafından Amerikan Fizik Antropolojisi Dergisinde yeni bir makaleye konu oldu.

Araştırmacıların belirttiği gibi, “mezar hediyeleri içinde bir kılıç, balta, mızrak, zırh delici oklar, savaş bıçağı, iki kalkan ve iki at (bir kısrak ve bir aygır), yani profesyonel bir savaşçının bütün ekipmanlarını içerdiğinden mezara özel bir ilgi duyuldu.” Mezarda ayrıca, “gömülü kişinin üst düzey görevli olduğunu, taktik ve strateji bilgisi olduğunu vurgulayan” eserler vardı.

Yüzyıllar boyu, bu kişinin yalnızca silahlara dayanarak erkek olduğu varsayıldı. Ancak 2016 yılında araştırmacılardan biri olan Anna Kjellström, bu mezardaki iskeleti yeniden inceledi ve bireyin büyük olasılıkla kadın olduğunu keşfetti.

Araştırmacılar, “Bazı Viking kadınları silahlarla gömülmüş olsalar da, bu derece önem taşıyan bir kadın savaşçı asla belirlenmedi ve bilim insanları silahlı Viking kadınlarının rolünü kabul etmeye gönülsüz davranıyor.” diye açıklıyor. Araştırma ekibi bu hipotezi doğrulamak için mezardaki bireyin nükleer DNA’sını araştırmaya karar verdi.

Söz konusu Viking mezarının orijinal halinin nasıl gözüktüğüne dair yapılan bir canlandırma. F: Þórhallur Þráinsson.

Araştırmacılar, bireyin hem diş kökünü hem de üst kol kemiğinden örnek alarak test ettiler. Her iki numune de, biyolojik cinsiyet konusunda net bir cevap sundu: iki X kromozomu var ve Y kromozomu yok. MtDNA haplogrup, İngiltere, İzlanda ve İskandinavya’da yaygın olan T2b olarak geri döndü. Bununla birlikte, bireyin stronsiyum izotop değerleri, erken göçerliğe işaret ediyor. Bu kadın, 4 yaşlarında ilk azı dişinin ve 9 yaşlarında ikinci azı dişinin  şekillenmesi arasındaki bir zamanda, belirlenemeyen bir anavatandan Birka’ya geçmişti.

Araştırma ekibi: “Bu mezardaki kişi, yüksek rütbeli, kadın bir Viking savaşçısıdır.”

Bu bulgu, tüm arkeologların önceki tanımlamalarda Viking savaşçılarının cinsiyetlerini sorgulamaya itmeli. Geçmişte sayısız önyargı, olası kadın savaşçıların tam incelenmesini engelledi. Daha önce kadın olduğu tespit edilen Viking mezarlarındaki silahların ve diğer mezar eşyalarının, sembolik anlamlar taşıyabileceği ya da hatıra olabileceği tartışılıyordu. Fakat benzer mezarlardaki erkekler için bu tartışmaların hiçbiri yapılmıyordu. Araştırmacıların bu keşfi, Vikingleri daha iyi anlamanın yolunu açıyor.

Viking Kadınları da Sefere Çıkıyordu

Prehistorik Dönemde Kadınların ve Çocukların Görünmezliği

Vikingleri Daha İyi Anlamızı Sağlayan 10 Heyecan Verici Keşif

Forbes. 8 Eylül 2017.

Makale: Charlotte Hedenstierna-Jonson, Anna Kjellström et all. 2017. A female Viking warrior confirmed by genomics. American Journal of Physical Anthropology.