Denisova Mağarasında 50.000 Yıllık Boya Kalemi

Altay Dağlarındaki Denisova Mağarası’nın sakinleri, sanat eseri üretmek için hematit mum boya kullanıyordu.

Bilim insanları, bu mağaradaki tarih öncesi sanatçıların, Homo sapiens olmadığını, Denisovalı olduğunu söylüyor. Hatta belki de Neandertaldi.

Dünyaca ünlü Denisova Mağarasının bir tabakasında bulunan bu boya kalemi, kırmızımsı kahverengi işaretler yapmak için kullanılmıştı.

Bu tabaka, 45.000 ila 50.000 yıl öncesine dayanıyor ve uzun süre önce nesli tükenen Denisovalılar tarafından iskan edilmişti. Günümüzde bu mağaradan binlerce kilometre uzakta yaşayan Avustralya ve Papua Yeni Gine’nin yerli halkları, Denisovalılara en yakın insanlar olarak biliniyor.

Ancak, mağaranın Neandertal sakinleri de vardı ve bu insanların birbiriyle çiftleştikleri biliniyor.

Denisovalı eserleri arasında türünün ilki olma özelliğini taşıyan bu boyanın ortaya çıkarılması, yünlü mamut dişinden yapılmış aynı döneme denk gelen ‘taç’ keşfinden sonra yapıldı.

(Denisova Mağarasında 50.000 Yıllık Taç Bulundu)

Mağaradaki diğer buluntular arasında, fildişi ve sabun taşından boncuk ve aşı boyası izleri olan mermer çakıl taşı yer alıyor. Fildişi takıların, dünyada bilinen en eski örnekleri oluşturduğu düşünülüyor.

Söz konusu boya kaleminin keşfi, Rus Bilimler Akademisi’nin Sibirya Şubesinden Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü Başkanı Profesör Mikhail Shunkov tarafından açıklandı.

Shunkov, “Bu yaz Denisova Mağarasında eşsiz bir keşif yaptık. Biz buna bir ‘kalem’ diyoruz. Tarih öncesi sanatçıların, mağarada yaşarken farklı sanatlar üretmek için kullandığı hematit denilen doğal bir pigmenti içeriyor.” diyor.

“Bu hematit parçası işlenmiş. Tam olarak nasıl kullanıldığını söyleyemeyiz, ancak sanatsal bir amaç için kullanıldığına inanıyoruz.”

“Daha önce Denisova Mağarası’na yaklaşık 120 kilometre uzaklıktaki Karabom Paleolitik bölgesinde benzer ‘kalemler’ bulmuştuk. Şimdiye dek diğer benzer buluntuları bilmiyoruz ama daha fazla buluntunun olacağını umuyoruz.”

‘Kalem’ bu yılki kazılarda Denisova Mağarası’nın güney galerisinde bulundu. Bu tür resim araçlarının daha eski örnekleri Afrika’da bulunmuştu ama Avrasyada keşfedilen en eskisi gibi görünüyor.

Denisovalılar, yaşadıkları dönem için oldukça gelişmiş gibi görünüyor. Nesilleri binlerce yıl önce tükenmiş olsa da, DNA’ları hala yaşıyor ama Sibirya’nın yakınında hiçbir yerde değil.

Avustralya ve Papua Yeni Gine yerli halklarında %5 oranında Denisovalı DNA’sı var, bilim insanları tarih öncesi zamanda büyük bir göç olduğunu söylüyor.

Denisovalılar ilk olarak, ‘x kadın’ olarak adlandırılan genç bir kadının küçük bir parmak kemiği parçası bulunduğunda tespit edilmişti. Altay dağlarındaki mağarada bulunan kadının 41.000 yıl önce yaşadığı anlaşılmıştı.

(Neandertal ve Denisovalı Melezi Denny ile Tanışın)

Geçtiğimiz aylarda 90.000 yıl önce yaşayan ve Denny olarak adlandırılan türler arası bir çocuğa ait kemik parçası keşfedildi. DNA bulgularına göre, Neandertal bir anne ile Denisovalı bir baba arasındaki cinsel ilişkinin ürünüydü.

The Siberian Times. 12 Aralık 2018.