Caesar Forumunda İdrar Koklama ve Tatma Şişeleri Bulundu

Arkeologlar, Caesar’ın Roma’daki Forumunda bulunan bir tıbbi çöplükte 500 yıllık ‘idrar şişelerini’ ortaya çıkardılar.

Roma’daki Caesar Forumu’nda keşfedilen Rönesans dönemi çöplüğü, 500 yıllık ilaç şişeleri ve idrar şişeleri de dahil olmak üzere eski tıbbi malzemelerle dolup taşıyor. Yeni bir çalışma, bu şişelerin hastaların çişinin tıbbi analizi için kullanıldığını gösteriyor.

İlk olarak 2021’de kazılan 16. yüzyıldan kalma tıbbi çöplük, milattan önce 46’da tamamlanan ve Julius Caesar’a ithaf edilen Caesar Forumu bölgesinde bulundu. Ancak 1.500 yıl sonra, bir fırıncılar birliği Ospedale dei Fornari’yi (Fırıncılar Hastanesi) inşa etmek için aynı alanı kullandı. Antiquity dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, hastanenin çalışanları daha sonra bu çöplüğü oluşturdu.

(İlgili: Julius Caesar’ın Bıçaklandığı Yer Artık Turistlere Açık)

Çalışmaları sırasında arkeologlar, Caesar’s Forum Excavation Project ile uluslararası işbirliği içinde olarak, seramik kaplar, tespih boncukları, kırık cam kavanozlar, sikkeler ve seramik deve heykelciği gibi kişisel eşyalarla dolu bir Rönesans dönemi sarnıcı keşfettiler. Arkeologlar, nesnelerin çoğunun Ospedale dei Fornari’deki rutin hasta bakımı ile ilgili olduğunu ve hastaneye yatırılan her kişiye hijyenik bir önlem olarak sürahi, bardak, kase ve tabak içeren “karşılama sepeti” verildiğini öne sürüyorlar.

Çöplükten çıkarılan cam kapların yarısından fazlası muhtemelen Orta Çağ Latince tıp metinlerinde geçen matula isimli idrar şişeleriydi. Bunlar, Orta Çağ ve Rönesans döneminde üroskopi uygulaması doktorlar için önemli bir tanı aracıydı.

Proje direktörleri Rubina Raja, Jan Kindberg Jacobsen, Claudio Parisi Presicce ve meslektaşları, “Hastanın idrarı, doktorun idrarın rengini, çökelmesini, kokusunu ve hatta bazen tadını gözlemlemesine izin vermek için bir şişeye dökülürdü.” diyor.

Bu tür analizler, hastaların sarılık, böbrek hastalığı ve hatta diyabet gibi rahatsızlıkları olup olmadığına ışık tutabilir, çünkü şeker hastalarının idrarı genellikle ekstra glikoz nedeniyle tatlıdır ve tatlı kokar.

İdrar şişelerinin arkeolojik bağlamlarda tanımlanması zor, çünkü şekilleri kandillere benzer ve hastane çöplükleri dışındaki bağlamlarda nadir bulunurlar.

Sarnıçtan gelen son nesne grubu, kömürleşmiş ahşapla ilişkili mobilya armatürlerinden veya ateşle işlenmiş ahşaptan kurşun kelepçeleri içeriyordu. 1588’de hastalığın yayılmasını önlemek için bir dizi kural yayınlayan İtalyan doktor Quinto Tiberio Angelerio tarafından belirtildiği üzere bu nesneler, tarihsel olarak bilinen bir hijyenik önlemin kanıtı olabilir. Örneğin, veba vakalarının görüldüğü evlerden nesnelerin yakılması gibi.

Araştırmacılar, dolduktan sonra sarnıcın muhtemelen hijyenik nedenlerle bir kil tabakasıyla kapatıldığını söylüyor. Danimarka’daki Aarhus Üniversitesi’nden bir arkeolog olan çalışmanın baş yazarı Cristina Boschetti, “Bu dönemde Roma şehir surlarının dışında çöplükler vardı, ama yasak olmasına rağmen mahzenlerde, avlularda ve sarnıçlarda atık biriktirmek yaygın bir uygulamaydı.” diyor. Boschetti, bu durumda sarnıcın bulaşıcı atıkların sızdırmazlığı için uygun bir yer olarak seçilmiş olabileceğini belirtiyor.

Tıp tarihçisi ve bağımsız bir bilim insanı olan Monica Green, seramik eşyalara dayanarak çöplüğün bir hastaneye ait olduğu yorumuna katıldığını söylüyor.

Boschetti, bugün camı sterilize etmek için pişirmenin veya kaynatmanın faydalarını bilmemize rağmen, “insanlar o sırada sterilizasyonun etkilerini bilmiyorlardı.” diyor. Green, “En azından bazı cam türlerinin pişirmeye veya kaynamaya dayanabileceğini biliyor olmalılar, ancak bu yine de ‘sterilizasyon’ açısından düşündükleri anlamına gelmiyor.” diyor.

Caesar Forumu’nda bulunan tıbbi çöplük aslında Ospedale dei Fornari ile ilgili hijyenik imha uygulamalarının ikinci örneği olsa da, diğer Rönesans dönemi hastanelerine ve tıbbi bağlamlarına çok az arkeolojik ilgi gösterildi.

Araştırmacılar, çalışmalarının erken modern Avrupa’nın hijyen ve hastalık kontrol rejimlerine daha eksiksiz bir genel bakış ihtiyacını vurguladığını, aynı zamanda geçmiş uygulamaları anlamamıza büyük ölçüde yardımcı olduğu sonucuna varıyor.

Live Science. 1 Mayıs 2023.

Makale: Boschetti, C., Di Siena, L., Jacobsen, J., Mittica, G., Murro, G., Parisi Presicce, C., . . . Vitti, M. (2023). Disease control and the disposal of infectious materials in Renaissance Rome: Excavations in the area of Caesar’s Forum. Antiquity, 97(393), 690-706.