Burdur’da Bizans Kaya Kilisesi Keşfedildi

2015 yılı Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırmaları sırasında Burdur’un Bucak ilçesinde yer alan Avdancık Köyü’nde, Bizans Dönemi kaya kilisesi keşfedildi.

Köy sakinleri, keşfedilen kilisede eskiden altı kapı olduğunu, hatta 1970’li yıllarda kapılardan üçünün ayakta olduğunu söylemekte. Ancak geçen süre içinde söz konusu kapıların defineciler tarafından tamamen tahrip edildiği belirtiliyor.

Yaklaşık olarak 10.50×10.50 m. Ölçülerindeki kilisenin tabanında dağınık halde siyah tesseralar ve sıva izleri bulunuyor. Kuzeybatı köşesinde ise Aziz Martir’e ait bir mezar yer alıyor. Kuzeyindeki küçük mağaranın önü taş duvarla örülmüş ve üzeri freskolarla kaplanan kilisenin esas önemli noktası apsisinin üstünde yer alan kayalığın üzerinde büyük bölümü tahrip durumda Hristiyanlıkla ilgili ikonaların bulunması.

Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırmaları Başkanı Yrd. Doç. Dr. Hüseyin METİN, kiliseye ait freskolardaki ikonaların heyecan verici güzellikte olduğunu söyledi ve Hristiyanlıkla ilgili önemli betimlerin resmedildiğini, bunlar içerisinde Meryem’e müjde, Hz. İsa’ya tapınmaya gelen doğulu atlı kahin krallar, Kudüs’e giriş ve mandorla içerisinde eleusa (şefkatli) Meryem ikonalarının yer aldığı tasvirlerin yanı sıra graffiti yazı ve şekillerin tespit edildiğini ifade etti.

Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırmaları bilim heyet üyesi Öğr. Gör. Salih SOSLU ise, freskolar incelendiğinde, tasvir edilen figürlerin (insan, melek, at) ağırlıklı olarak uzatılmış, yüzlerin ise genellikle narin ve gerçekçi yapıldığını belirtti. Soslu, “Bir figürün giydiği elbisenin kat kat helozonik kıvrımlar halinde uçuşur gibi işlenmesinin ve arka planda kale-sur duvarı gibi mimari formların kullanılması freskolarda ayrıntıya yer verildiğinin kanıtıdır. Ayrıca elbise şekillerinin uçuşur gibi resmedilmesi ise ümitsizliğin yerini umuda yani kurtuluşa bıraktığının bir başka anlatım ifadesidir.” dedi.

Araştırma başkanı Yrd. Doç. Dr. Hüseyin METİN yaptığı açıklamada, “MS. 11. – 12. yüzyıllara ait olduğunu düşündüğümüz Altıkapılı Bizans Kaya Kilisesi, hümanist bir estetik tavrın gerçek bir anlatım biçimine dönüştüğü yapıdır. 2015 yılı Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırması kapsamında gerçekleştirilen üçüncü sezon araştırmasının en önemli tespitlerinden birini oluşturan ve bölge için tekil bir örnek olan Altıkapılı Bizans Kaya Kilisesi, hem bölgesel bir ibadethane veya ayin yeridir hem de Bizans kültürü ve sosyal yaşamı hakkında bilgiler sunan birincil bir kaynak niteliğine sahiptir. Kilisenin bir başka önemli özelliği ise Geç Bizans Dönemi ikonalarının gelişme gösterdiği Kommenos Hanedanlığı dönemine ait ikonalar ile sanatsal olarak bire bir ortak özelliklere ve gerçekçi tasvir estetiğine sahip olmasıdır. Bu keşif şüphesiz Pisidia’nın Bizans gizemini önemli bir ölçüde aydınlatacağı gibi, bölgede disiplinler arası çalışmalar yürüten profesyonel araştırmacılara da temel bir kaynak olacaktır.” dedi.