Bu El ve Ayak İzleri, Dünyanın En Eski Mağara Sanatı Olabilir

Araştırmacılar, Tibet Platosu’nda keşfedilen yaklaşık 200.000 yıllık el ve ayak izlerinin, en eski sanat eseri olabileceğini düşünüyor.

169.000 ila 226.000 yıl önce, günümüzde Tibet olan bölgede iki çocuk bir traverten kaya üzerinde bir dizi el ve ayak izi bıraktı.

Science Bulletin dergisinde yayınlanan yeni bir araştırma, görünüşte kasıtlı olarak yapılmış ve sonrasında fosilleşmiş baskıların, dünyanın bilinen en eski mağara sanatı olabileceğini öne sürüyor.

Uzmanlar, Pleistosen döneminin ortalarında bu izlerin oluşturulma zamanını tarihlemek için uranyum serilerini kullandılar. Beş el ve beş ayak baskısından oluşan izler, Endonezya, Fransa ve İspanya’daki karşılaştırılabilir mağara resimlerinden üç ila dört kat daha eski.

“Soru şu: Bu ne anlama geliyor? Bu izleri nasıl yorumluyoruz? Bariz bir şekilde yanlışlıkla yapılmadılar.” diyor Cornell Üniversitesi’nin Ağaç-Halka Laboratuvarı’nda bir bilim insanı olan ortak yazar Thomas Urban.

(Endonezya’da Dünyanın En Eski Hayvan Resmi Keşfedildi)

Yazarlar Matthew R. Bennett ve Sally C. Reynolds, keşfin homininlerin Tibet Platosu’ndaki varlığına dair en erken kanıtları sunduğunu yazıyor. Ayrıca çift, bulguların çocukların ilk sanatçılardan bazıları olduğunu gösteren önceki araştırmaları desteklediğine dikkat çekiyor.

Arkeologlar, 2018’de Quesang Kaplıcası yakınında, sırasıyla 12 yaşındaki ve 7 yaşındaki bir çocuğa ait olduğuna inanılan el ve ayak izlerini buldular. Bu tip sanat örnekleri, tipik olarak mağara duvarlarında görünse de, mağaraların zemininde de örnekler bulunabiliyor.

Urban, “Yürüme, koşma, atlama gibi normal aktiviteler sırasında ayak izlerinin nasıl yapıldığı, kayma gibi şeyler de dahil olmak üzere iyi biliniyor. Bununla birlikte, bu baskılar daha dikkatli yapılmış ve belirli bir düzenlemeye sahip – bir çocuğun el izini taze çimentoya bastığı gibi.” diyor.

Boyutları ve tahmini yaşları göz önüne alındığında, bu izler muhtemelen Homo cinsinin üyeleri tarafından bırakılmıştı. Bireyler Homo sapiens yerine Neandertaller veya Denisovalılar olabilir.

El şekilleri genellikle tarih öncesi mağara sanatında görülür. İlk sanatçılar tipik olarak bu baskıları ellerinin dış kenarlarına uyguladıkları pigmentlerle şekillendirdiler.

Araştırmaya göre, yeni analiz edilen baskıların gerçekten sanat olarak sınıflandırılıp sınıflandırılamayacağı, sanatı neyin oluşturduğuna dair daha geniş, “önemli bir tartışmanın” parçası.

Bournemouth Üniversitesi’nde antik ayak izleri ve patikalar konusunda uzmanlaşmış bir jeolog olan Bennett, izlenimlerin yerleşiminin kasıtlı göründüğünü söylüyor: “Kasıtlı olan kompozisyon, izlerin normal hareketle yapılmaması ve bir izin diğeriyle örtüşmemesine özen gösterilmesi, tüm bunlar bilinçli bir özeni gösteriyor.”

Diğer uzmanlar ise daha şüpheci.

İspanya’daki Huelva Üniversitesi’nde paleontolog olan ve çalışmaya dahil olmayan Eduardo Mayoral, “Bu tasarımda bir ‘kasıt’ olduğunu düşünmekte zorlanıyorum.” diyor. “Ve bunu kanıtlayacak bilimsel ölçütler olduğunu düşünmüyorum – bu bir inanç meselesi ve her şeyi şu ya da bu şekilde görmek isteme meselesi.”

Urban ise, çalışmanın daha geniş bir sanat tanımına duyulan ihtiyacın altını çizdiğini savunuyor. “Bunun faydacı bir davranış olmadığı konusunda sağlam bir tartışma açabiliriz. Bu konuda eğlenceli, yaratıcı, muhtemelen sembolik bir şey var. Bu, aslında insan olmanın ne anlama geldiğine dair çok temel bir soruya geliyor.”

Smithsonian Magazine. 17 Eylül 2021.

Makale: Zhang, D. D., Bennett, M. R., Cheng, H., Wang, L., Zhang, H., Reynolds, S. C., … & Edwards, R. L. (2021). Earliest parietal art: hominin hand and foot traces from the middle Pleistocene of Tibet. Science Bulletin.