Brezilya’da 237 Milyon Yıllık Timsah Benzeri Bir Sürüngen Bulundu

Brezilya’da, pseudosuchia adındaki timsah benzeri sürüngenler grubunun bir parçası olan 237 milyon yıllık yırtıcı bir sürüngen keşfedildi.

Brezilya’nın güneyindeki Orta-Geç Triyas Dönemi manzarasını betimleyen bir sahnede, büyük bir Prestosuchus chiniquensis bir dicynodont’un cesediyle beslenirken, Parvosuchus aurelioi bireyleri artıkları paylaşmak için yarışıyor. C: Matheus Fernandes / Nature

Yaklaşık 237 milyon yıl öncesine, Orta-Geç Triyas dönemine tarihlenen ve Parvosuchus aurelioi adı verilen bu örnek, Brezilya’da bulunan türünün ilk küçük yırtıcı sürüngeni olarak dikkat çekiyor.

Dinozorların egemenliğinden önce, Triyas Dönemi’nde (252-201 milyon yıl önce) pseudosuchianlar yaygın bir antik dört ayaklı sürüngen türüydü ve bazı türleri zamanının en büyük etoburları arasındaydı. Gracilisuchidler olarak bilinen daha küçük pseudosuchianlar ise bu zirve yırtıcıların yanında yaşıyorlardı ve Çin ve Arjantin gibi bölgelerde bulundular.

(İlgili: Bu Tuhaf Gagalı Sürüngen, Modern Timsahların Akrabasıydı)

Şimdi ise Rodrigo Müller, Brezilya’daki Santa Maria Formasyonu’nda bulunan bir örneğe dayanarak yeni bir gracilisuchid türünün keşfini bildirdi.

Parvosuchus aurelioi fosilleri. C: Rodrigo Temp Müller / Nature

Yaklaşık 237 milyon yıl öncesine tarihlenen kısmi iskelet, alt çene dahil tam bir kafatası, 11 sırt omuru, bir pelvis ve kısmen korunmuş uzuvlardan oluşuyor. Müller, yeni türü “küçük” anlamına gelen ‘parvus’ ve “timsah” anlamına gelen ‘suchus’ kelimelerinden türetilen Parvosuchus aurelioi olarak adlandırdı. Böylece fosili keşfeden amatör paleontolog Pedro Lucas Porcela Aurélio’yu da onurlandırmış oldu.

Kafatası, uzun ince çene ve geriye doğru kıvrılmış sivri dişler ile 14,4 santimetre uzunluğunda olup, birkaç kafatası açıklığı içeriyor.

Triyas ortamında Parvosuchus aurelioi’nin iki bireyinin sanatsal rekonstrüksiyonu. C: Matheus Fernandes / Nature

İskelet hafif yapılı ve toplam uzunluğunun bir metreden az olduğu tahmin ediliyor. Bu özellikler sayesinde, P. aurelioi’i bir gracilisuchid olarak sınıflandırılıyor. Bu özellikler, P. aurelioi’yi bir gracilisuchid olarak sınıflandırıyor ve Müller’in belirttiğine göre bu, Brezilya’da bu gruptan teyit edilen ilk tür olarak öne çıkıyor. Bu bulgu, Triyas Dönemi’ndeki pseudosuchian çeşitliliğini vurguluyor.


 Nature Publishing Group. 20 Haziran 2024.

Makale: Rodrigo T. Müller. (2024). A new small-sized predatory pseudosuchian archosaur from the Middle-Late Triassic of Southern Brazil, Scientific Reports.

Bilkent Üniversitesi Arkeoloji Bölümü mezunu.

You must be logged in to post a comment Login