Avrupa’da Servet Eşitsizliği 6.600 Yıl Önce Açılmaya Başladı

İnsanlar arasındaki servet eşitsizliği düşündüğümüzden çok daha önce, yaklaşık 6.600 yıl önce Neolitik dönemde başlamış olabilir. Bu durum, Avrupa’nın en eski çiftçilerinin hayatlarına dair önemli fikirler veriyor.

Chelsea Budd ve meslektaşları, bu eski toplumlarda servet eşitsizliğinin var olup olmadığını belirlemeye çalışmak için Polonya’daki Osłonki topluluğunun 6600 yıllık mezar yerlerini analiz ettiler.

Ekip ilk olarak nüfusun dörtte birinin pahalı bakır boncuklar, takılar ve kafa bantlarıyla gömüldüğünü keşfetti. Ancak bu tek başına insanların yaşamları boyunca daha zengin oldukları anlamına gelmiyordu.

Budd, “Bu nesneler, hayatta kalan aile üyeleri tarafından gösterilen bir performans olabilirdi. Ölümü çevreleyen süreci hafifletmek ve hatta kendi sosyal statülerini üstün göstermek için kullanılmış olabilirdi.” diyor.

(Ekonomik Eşitsizlik Saban Çeken Sığırlarla Başladı)

Bu nedenle Budd ve meslektaşları, mezarlardaki kemiklerdeki karbon ve azot izotoplarını analiz etti. Bu analizler, insanların yaşamları boyunca diyetlerinin kalitesi hakkında fikir verebilirdi.

Budd, “İnsan iskeleti bağımsız bir arşiv” diyor. “Manipüle edilemez.”

Ekip, aynı 200 yıl içinde yaşamış 30 kişinin kemiklerini, 18 ila 45 yaş arası 29 yetişkini ve bir çocuğu inceledi. Bölgede bulunan kemiklerin yaklaşık yüzde 80’i sığırlara aitti ve ekip bunları da analiz etti.

Bakır ile gömülenlerin kemiklerinde belirgin bir karbon izotop oranı dengesi vardı. Araştırmacılar, bu olağandışı dengenin, bölgede bulunan sığır kemiklerinin bir alt kümesinde de görüldüğünü buldular, bu da bakırla gömülü insanların bu hayvanlardan et yediğini gösteriyordu.

Budd’ın ekibi, söz konusu sığırların üretken, parlak ışık alan açık meralarda otlatılmış olabileceğini düşünüyor, çünkü bu tür meralarda yetişen bitkiler benzer şekilde zenginleştirilmiş karbon izotop değerlerine sahip olurdu.

Bu izotopik denge, daha az verimli ağaç gölgeli meralarda yetişen bitkilerde görülmez. Bu durum, bakırla gömülen kişilerin, muadillerinin yapmadığı topraklara ve hayvanlara erişebildiğini gösteriyor.

Budd, bunun farklı toprak mülkiyeti ve servet seviyeleriyle bağlantılı olabileceğini tahmin ediyor. Dahası, bu izotopik değişimler birçok kuşakta bulunduğundan ve tarım arazisi genellikle miras alındığı için Budd, servet eşitsizliğinin nesilden nesile geçmiş olabileceğini ileri sürüyor.

“Bu dönemde daha önce hiç böyle bir eşitsizlik bulamadık.”

Nottingham Üniversitesi’nden Mark Pearce, “Zengin mezarlar, hiçbir zaman zengin insanlar anlamına gelmez. Ancak bu yöntem, sosyal farklılıkların varlığını göstermenin mükemmel bir yolunu sunar.” diyor.

New Scientist. 4 Ağustos 2020.

Makale: Chelsea Budd et al. 2020. All things bright: copper grave goods and diet at the Neolithic site of Osłonki, Poland. Antiquity.