Avrupa’da Neolitik Kadınlar Bağlanıp Diri Diri Gömülmüş

Avrupa’daki Neolitik dönem kadınları, günümüzde İtalyan mafyasıyla ilişkilendirilen korkunç bir yöntemle diri diri gömülmüş.

İnsan kurbanların “incaprettamento” yoluyla (boyunlarını arkadan bükülmüş bacaklarına bağlayarak kendilerini etkili bir şekilde boğmalarına neden olmak) öldürülmesi, Neolitik dönem Avrupasının büyük bölümünde bir gelenek gibi görünüyor. Yeni bir çalışma, 2.000 yılı aşkın bir süre boyunca bu tür bir düzineden fazla cinayeti tanımlıyor.

Çalışma, Güney Fransa’daki Avignon yakınlarındaki Saint-Paul-Trois-Châteaux’da 20 yıldan fazla bir süre önce keşfedilen eski bir mezarın yeniden değerlendirilmesinin ardından geldi. Söz konusu mezar, tahılın depolandığı bir siloya veya çukura benziyordu ve yaklaşık 5.500 yıl önce oraya gömülen üç kadının kalıntılarını barındırıyordu.

(İlgili: Bilinen En Büyük Çocuk Kurban Ritüeli)

Science Advances dergisinde yayımlanan yeni çalışma, iskeletlerden ikisinin pozisyonunu yeniden yorumluyor ve bireylerin kasten öldürüldüğünü öne sürüyor. İnsanlar önce “incaprettamento” adı verilen yöntemle bağlanarak, sonra da belki bir tarım ritüeli için hâlâ hayattayken gömülmüştü.

Fransa’daki Paul Sabatier Üniversitesi’nde biyolojik antropolog olan kıdemli yazar Eric Crubézy, mezarda pek çok tarımsal sembolizm bulunduğunu söylüyor. Crubézy, bunun üzerine inşa edilen ahşap bir yapının gündönümlerinde güneşle aynı hizada olduğunu ve yakınlarda tahıl öğütmek için kullanılan çok sayıda kırık taşın bulunduğunu belirtiyor.

“Gündönümleriyle hizalanma var, silo var, kırık taşlar var; öyle görünüyor ki bu tarımla ilgili bir ritüeldi.”

Saint-Paul-Trois-Châteaux’da insan kurban etme fikrini araştırmak için uzmanlar, Avrupa çapındaki mezar alanlarındaki daha önceki arkeolojik çalışmaları inceledi. Ekipte Paris Cité Üniversitesi’nden adli patolog ve çalışmanın baş yazarı Bertrand Ludes da vardı.

Araştırmacılar, MÖ 5.400 ile 3.500 yılları arasına tarihlenen 14 Neolitik bölgede, incaprettamento kullanılarak işlenen 20 olası cinayet vakasının kanıtını buldular. Ayrıca Sicilya’daki Addaura Mağarası’nda MÖ 14.000 ile 11.000 yılları arasında yapılmış, incaprettamento yöntemi için bağlanmış iki insan figürünü tasvir eden Mezolitik kaya sanatını anlatan makaleler de buldular.

Crubézy, bunun tarımdan önce Mezolitik dönemde bir kurban geleneği olarak ortaya çıktığını ve daha sonra Neolitik dönemde tarımla ilgili insan kurban etmek için kullanıldığını söylüyor.

Bir insan kurban etme yöntemi olarak incaprettamento, Çek Cumhuriyeti’nden İspanya’ya kadar çeşitli yerlerdeki uygulamanın kanıtlarıyla Neolitik Avrupa’nın büyük bölümünde yaygın görünüyor. Bunlardan en eskisi, Çek Cumhuriyeti’nde Brno-Bohunice yakınlarında bulunan ve yaklaşık MÖ 5.400’e tarihlenen bir mezardı ve en sonuncusu da Saint-Paul-Trois-Châteaux’daki mezardı. Bu da uygulamanın 2.000 yıldan fazla sürdüğünü düşündürüyor.

Korkunç cinayetler

Saint-Paul-Trois-Châteaux’da iki kişiyi bağlamak için kullanılan bağlar çoktan çürüyerek yok olmuştu, ancak iskeletlerinin birkaç özelliği (bacaklarının alışılmadık pozisyonları gibi) nasıl öldüklerine işaret ediyordu.

Araştırmacılar, mezardaki üçüncü kadının daha yaşlı olduğunu ve muhtemelen doğal sebeplerden öldüğünü buldu. Bu kadın ayrıca o dönem için normal bir şekilde, mezarın ortasında yan pozisyonda defnedilmişti. Bu durum, onun doğal ölümünden sonra törenle gömüldüğünü ve iki genç kadının da onunla birlikte gömülmek üzere kurban edildiğini gösteriyor.

Kurban edilen iki kadın, tahıl öğütmek için kullanılan ağır taş parçalarıyla yere sabitlenmiş gibi görünüyor. Bu da, kadınların bağlı olmalarına rağmen gömüldüklerinde hala hayatta olduklarını gösteriyor.

Günümüzde bu korkunç incaprettamento cinayet yöntemi, bazen bunu bir uyarı biçimi olarak kullanan İtalyan Mafyası ile ilişkilendiriliyor.

Crubézy, Neolitik dönemde insan kurban etmede neden incaprettamento’nun kullanıldığının bilinmediğini, ancak bunun nedeninin bu şekilde bağlanan bir kişinin başka biri tarafından öldürülmek yerine kendini boğuyormuş gibi görülebilmesi olabileceğini söylüyor.

Live Science. 10 Nisan 2024.

Makale: Ludes, B., Alcouffe, A., Tupikova, I., Gérard, P., Tchérémissinoff, Y., Ribéron, A., … & Crubézy, E. (2024). A ritual murder shaped the Early and Middle Neolithic across Central and Southern Europe. Science Advances, 10(15), eadl3374.