Atalarımız Kaç İnsan Türüyle Karşılaştı?

Yaklaşık son 40.000 yıldır, türümüz Homo sapiens, dünyadaki tek Homo türü. Fakat tarihimizin çoğunda, yakın evrimsel kuzenlerimiz vardı.

Tam olarak bizler gibi değillerdi fakat aynı zaman dilimlerinde farklı bölgelerde yaşıyor ve evrimleşiyorlardı.

Mandal-li’de bulunan Mandal adam adlı bir kafatasının yeniden canlandırması. C: lvain Entressangle & Elisabeth Daynes/Science Source

Neandertaller gibi bazı soyu tükenmiş akrabalarımız iyi biliniyor. Daha sonraki zamanlarda keşfedilen Denisovalılar ya da Homo naledi gibi diğerleri ise henüz ders kitaplarına giremedi.

Ve bu akrabalarımızın yeterince anlaşılmamasına rağmen, eksik fosillerde ve genetik modellerde daha fazla insan formunun ipuçları bulundu. Modern insanlar Homo konusu ile ilgili birçok varyasyondan sadece biriydi.

(İnsanlar Sandığımız Kadar Özel Değil)

Şimdi ise en yeni teknikler yeni kanıtlar ortaya koyduğu ve eski bulguları yeniden değerlendirdiği için, atalarımızın kaç çeşit insanla aynı zaman dilimlerinde yaşadığını bilmeye daha yakınız.

Sayım yapmak

Modern insanların Neandertaller ve Denisovalılarla çiftleşmiş olduğu iyi biliniyor. DNA, her kombinasyonda iç içe geçmiş üç soyu ikna edici bir şekilde gösteriyor: modern insan / Neandertal, modern insan / Denisovalı ve Neandertal / Denisovalı.

Ve eğer antropologların yorumları doğru ise, bu gezegeni Homo floresiensis, Homo naledi ve Homo luzonensis ve belki de son Homo erectuslar ile paylaştık.

(Filipinlerde Yeni İnsan Türü Keşfedildi)

Homo sapiens ve bu türlerin fosilleri zamanla üst üste geldi, ancak coğrafi olarak engin mesafelerle ayrılıyorlar. Atalarımızın gerçekten onları gözüne kestirip kestirmediği belli değil.

Başında kuş tüyleriyle, Nana isimli Neandertal kadın rekonstrüksiyonu, Gibraltar Müzesi C: S. Finalyson/ Gibraltar Ulusal Müzesi

Son olarak, genetik kalıplar, bu karışımda, fiziksel fosillerle henüz bağlantısı bulunmayan birkaç soy ağacı daha gösteriyor. Bunlar şimdilik hayalet topluluklar olarak biliniyor.

(İnsan ve Neandertal, Gizemli Ortak Atadan Evrimleşmiş)

Bu da bizi, türlerimizin şafağından bu yana, yaklaşık 300.000 yıl öncesinden yedi veya daha fazla insan türüne götürüyor.

Şimdi, bazı uyarılar.

Önümüzdeki yıllarda bu sayının artacağına kesin gözüyle bakılıyor. Denisovalılar, Homo naledi ve Homo luzonensis, yeni kazılar ve antik DNA sayesinde bu on yıl içinde açıklandı.

Bu nispeten yeni teknoloji, soyu tükenmiş soyları keşfetmek için muazzam bir potansiyele sahip. Geçmişte, antropologlar, bir ayak kemiği veya bir dişin bizden biri olacak kadar bize benzeyip benzemediğini tartışırdı. Ancak antik DNA, fosilleri evrim ağacına net olarak yerleştirebiliyor. Mesela ilk Denisovalı bulgusu sadece küçük bir kemikti.

Kimse bu küçük fosilin, daha önce bilinmeyen bir insan evrimi dalından geldiğini tahmin edemezdi. Fakat DNA devreye girdi: 520.000 yıldan daha uzun bir süre önce modern insanlardan ve yaklaşık 400.000 yıl önce Neandertallerden ayrılmış bir soy.

(Yeni İnsan Türü Homo naledi 250.000 Yaşında Çıktı)

Daha sonra, Homo sapiens’in gerçekten bir tür olduğu zamandan sonra dünyada yaşayan Homo çeşitleri geliyor. Yaygın olarak türümüzün üyeleri olarak kabul edilen en erken kemikler Fas’teki Jebel Irhoud’da, 315.000 yıl öncesinden geliyor. Daha sonraki en eskiler ise sırasıyla 160.000 ve 195.000 yıllarından, Etiyopya’daki Herto ve Omo Kibish bölgelerinden geliyor.

Tüm canlı insanların ataları paylaştığı zamanları tahmin eden genetik çalışmalarla tutarlı bir şekilde, yaklaşık 300.000, türlerimiz için tutarlı bir başlangıç tarihi.

İnsanlardan önce

Ancak insanların kökeni modern insanlardan çok daha önce başladı. Şempanzelerin ve insanların ataları 6 milyon yıl önce yollarını ayırdı. O zamandan beri, modern insanların bulunduğu dal, hominin denilen birçok türü içeriyor. Bazıları günümüz insanına giden yolda evrimleşmeye devam etti; çoğunun ise soyu tükendi.

Dik yürüyen kuyruksuz maymunlara benzeyen ilk homininler, Sahelanthropus, Ardipithecus ve Lucy fosili gibi Australopith’leri içeriyordu.

(İnsansı Akrabamız Lucy Hakkında Bilinmesi Gereken 5 Bilgi)

2.8 milyon yıl önce bazı homininlerin antropologların bunları Homo cinsimizin üyeleri olarak sınıflandırması için yeterince büyük beyinleri ve modern görünümlü anatomileri vardı.

Milyonlarca yıl boyunca Dünya, bir arada varolan birçok hominin türüne ve ardından insana ev sahipliği yaptı. Öyleyse, “Kaç tane çağdaş insan türü var?” sorusu zamana bağlı.

Homo sapiens ortaya çıktığından beri, yedi veya daha fazla insan türü gezegende yaşadı. Bugün, geriye kalan ise sadece biziz. İnsan evriminde oldukça sıradışı bir zamanda yaşıyoruz.


Discover Magazine. Bridget Alex. 8 Temmuz 2019.

Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü mezunu. İstanbul Üniversitesi Prehistorya Bölümü Yüksek Lisans mezunu. Aynı üniversitede Doktora adayı. İletişim: ermanbu@gmail.com

You must be logged in to post a comment Login