Atalarımız Denisovalılarla En Az İki Kez Çiftleşmiş

Yeni bir araştırmaya göre atalarımız, eski ve kısa boylu bir insan türü olan Denisovalılarla en az iki kez çiftleşti. Bu keşif, Denisovaların Asya çapında geniş bir alana yayılmış olduğunu ve modern insanlarla birlikte mutlu bir şekilde birlikte yaşadıklarını ve onlarla birlikte antik dünyanın iki farklı bölgesinde çocuk sahibi olduklarını gösteriyor.

2008 yılında Denisovalı fosilinin bulunduğu Altay mağarasının girişi. C: Wikimedia

Araştırmacılar, Sibirya’daki Denisova mağarasında bulunan bir kızın parmak kemiğini tanımladıklarında, Denisovalılar 2010 yılına kadar bilinmiyordu. Kısa bir süre sonra, araştırmacılar parmaktaki hayatta kalan DNA’ları diziledi. DNA, Neandertaller gibi bilinen herhangi bir hominine ait değildi, bu yüzden yeni bir tür olmalıydı.

Dahası, bazı Avustralyalıların, özellikle Papua Yeni Gine’deki bazı insanların DNA’sının yaklaşık %5’i Denisovalı çıktı. Yani insanlar, 50.000 ya da daha uzun yıllar önce Denisovalılarla açıkça çiftleşmişti.

(Modern İnsan ve Denisovalılar Sadece 50.000 Yıl Önce Çiftleşti)

Ama bu yeni bir soru yarattı: Denisovaların Avustralya’daki torunları, Denisovalıların Sibirya’daki yuvalarından neden bu kadar uzaktaydı? En basit açıklama Denisovaların sadece Sibirya’da değil, Güneydoğu Asya da dahil olmak üzere Asya’nın büyük bir bölümünde yaşadıklarıydı.

Yeni araştırmada, Seattle’daki Washington Üniversitesi’nden Sharon Browning ve meslektaşları, Asya anakarasındaki insan ile Denisovalı melezlemesinin ikinci bir örneğini kanıtladılar.

Genlerde gizli

Browning’in ekibi, Avrupa’dan, Asya’dan, Amerika’dan ve Okyanusya’dan 5600 insanın genomlarındaki antik DNA’lar için yeni bir teknik kullandı.

Eski DNA’nın parçaları hemen göze çarpıyor çünkü mutasyon olarak muazzam derecede zenginler. Bunlar, Denisovaların genomlarında yüzbinlerce yıl boyunca inşa edilmiş olacaklardı, fakat insan soyunda bulunmayacaktı. Yani insanlar ve Denisovalılar çiftleştiğinde, çocukları DNA’nın bu mutasyon bakımından zengin bölgelerini miras alacaktı.

Denisovalı parmak kemiğinin replikası. C: Wikimedia

Browning, antik DNA’yı izole ettikten sonra, nereden geldiğini bulmak için Denisovalılar ve Neandertallerin referans genomlarını kullandı. Browning, özellikle Han Çinlileri, Çin Dai ve Japon halkları gibi bazı Doğu Asyalıların Denisovalı DNA’sı taşıdığını gördü.

Fakat bu Denisovalı DNA’sı, Avustralyalılar tarafından taşınandan farklıydı ve Denisovalı örneğiyle daha yakından ilişkiliydi.

Browning, “Papualılar daha fazla Denisovalı soyu ile karışmış olsalar da, dizilenen Denisovalı genomuna daha az benziyor.” diyor.

(Modern İnsan ve Neandertal İlk Olarak 100.000 Yıl Önce Çiftleşti)

Sonuç olarak, Denisovalılar modern insanlarla en az iki yerde melezleşmişlerdi: doğu Asya’da ve daha güneydoğudaki Endonezya ya da Avustralya’da.

“Araştırmamız, Asya’da yaşayan, muhtemelen coğrafi olarak uzak olan en az iki ayrı Denisova popülasyonunun olduğunu gösteriyor.”

Çiftleşmekten daha fazlası

“İki melezlenme olayının ortaya çıkması, en azından bazı örneklerde, Denisovalıların ve modern insanların yakınlık içinde yaşamaya ve etkileşime girmeye istekli olduklarını gösteriyor.”

Denisovalılarla çiftleşmenin yanı sıra, insanların, Denisovalılar için kardeş bir tür olan Neandertallerle de çiftleştiğine dair güçlü kanıtlar vardır.

“Bu yeni çalışma önemli, çünkü ilk defa insanlar ile homininler arasında net olarak üçüncü bir melezleşmeyi gösteriyor. Şimdiye kadar sadece iki melezleşmeye dair verilerimiz vardı. Neandertallerle çok daha önceden gerçekleşmiş bir melezleşmeye dair de iddialar var fakat bilim insanlarının çoğu buna ikna olmuş değil.

(Neandertallerle Çiftleşmek Kaybolan Genetik Çeşitliliğimizi Geri Kazandırdı)

İlginç olarak atalarımız sadece Neandertallerle ve Denisovalılarla melezleşmiş olmayabilir. Browning’in yaşayan insanlarda bulduğu antik DNA parçalarının çeyreği, Neanderthal veya Denisovan DNA’sı ile uyuşmuyor. Dolayısıyla atalarımız, şimdiye kadar bilinmeyen farklı bir hominin türüyle daha melezleşmiş olabilir.

Max Planck Enstitüsü’nden Svante Pääbo, “Bu noktada, bunların henüz bilinmeyen bir arkaik insan türünden mi yoksa basitçe yanlış bir test sonucundan mı kaynaklandığını bilemeyiz.” diyor.

New Scientist. 15 Mart 2018.

Makale: Sharon R. Browning, Brian L. Browning, Ying Zhou, Serena Tucci, Joshua M. Akey. 2018. Analysis of Human Sequence Data Reveals Two Pulses of Archaic Denisovan Admixture. Cell.