Aşırı Avlanma, İskandinav Grönland’ın Çöküşüne Neden Olmuş

15. yüzyılda Grönland’taki İskandinav toplumunun gizemli çöküşü, deniz ayılarının yok olana kadar avlandığı dönemi takip etmiş.

İskandinav toplulukları, değerli bir ortaçağ ürünü olan dişler için deniz ayısı avladılar. C: AP

İskandinav toplulukları Kuzey Kutbu’nda 400 yıldan fazla bir süre boyunca yaşadı ve değerli bir Ortaçağ hammaddesi olan dişler için deniz ayılarını avladı.

Ancak araştırmaya göre, aşırı sömürü ve 13. yüzyılda Avrupa pazarlarına giren fildişleri ile oluşan ekonomik baskı karışımı, çöküşlerine katkıda bulundu.

Araştırmacılar, 1400’lü yıllardan önce Avrupa genelindeki deniz ayısı dişinden yapılmış eserleri incelediler ve neredeyse hepsinin sadece Grönland İskandinav toplulukları tarafından erişilebilen denizlerde avlanan deniz ayılarından geldiğini buldular.

(Vikingler İzlanda’daki Denizayılarını Dişleri için Yok Etmiş)

Ayrıca daha sonra küçük hayvanlardan (muhtemelen yavrular ve dişiler) elde edilmiş dişlerle yapılan eşyalar buldular. Bu durum stokların hızla azaldığına işaret ediyor.

James Barrett, “Grönland’taki İskandinavların demir ve kereste için Avrupa ile ticaret yapması gerekiyordu ve çoğunlukla karşılığında deniz ayısı ürünleri ihraç ediyorlardı.” diyor.

“İskandinav avcıları gittikçe yetersiz kalan dişler için Kuzey Kutup Dairesi’ne girmeye zorlandı. Deniz ayısı popülasyonları azaldıkça, İskandinav toplulukları da azaldı.”

Yayımlanan çalışmanın yazarları, Grönland’taki İskandinavların sonunda ortadan kaybolmasına katkıda bulunan başka faktörlerin de olabileceğini söylüyor. Bunlar arasında kuzey yarımkürede “küçük buzul çağı” yaşandığı için iklim değişikliği ve sürdürülemez tarım teknikleri yer alıyor.

Bastiaan Star, “Deniz ayısı nüfusu ve fiyatı düşmeye başladıysa, yerleşimlerin esnekliğini kötü bir şekilde zayıflatmış olmalı.” diyor.


The Guardian. 6 Ocak 2020.

Makale: Barrett, J. H., Boessenkool, S., Kneale, C. J., O’Connell, T. C., & Star, B. (2020). Ecological globalisation, serial depletion and the medieval trade of walrus rostra. Quaternary Science Reviews, 229, 106122.

Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü mezunu. İstanbul Üniversitesi Prehistorya Bölümü Yüksek Lisans mezunu. Aynı üniversitede Doktora adayı. İletişim: ermanbu@gmail.com

You must be logged in to post a comment Login