Antik Mısır Mumyasında İlk Defa Böbrek Bulundu

Portekiz’deki araştırmacılar bir antik Mısır mumyasında, X ışını taramalarıyla ilk defa olarak bir mumyada böbreğin görüntüsünü ve tarihteki en eski böbrek veremi vakasını keşfetti.

Lizbon’daki Ulusal Arkeoloji Müzesi’nde bulunan ve menşei bilinmeyen mumya, 2,800 yıl önceye tarihleniyor.

Kahire’deki Amerikan Üniversitesi’nden bir mısırbilim profesörü Salima İkram, “Mumya Irtieru isminde bir erkeğe ait. Yaşamı boyunca ne yaptığını bilmiyoruz fakat ölüm maskesinin kalitesi elit bir aileye mensup olduğunu gösteriyor” diyor.

İkram, aslında beyaz olan maskenin malzemesinin birçok renge boyandığını ve üstüne dikey olarak Irtieru adının yazıldığını belirtti. Bu da MÖ 945-712 yıllarında hüküm süren Mısır’ın 21. Hanedanlığı’ına özgü bir maske biçimi.

Yapılan röntgen ve CT taramaları Irtieru’nun kollarının vücudunun yanında durduğunu ve ellerinin göğsünün üstünde çaprazlama durduğunu ortaya koydu. Irtieru yaşadığı döneme göre uzun boyluydu ve 1.70 boyundaydı. Öldüğünde ise 35-45 yaşlarındaydı.

Araştırmacıların ilgisini çeken ise, belin sol kısmındaki fasülye biçimli yapı oldu. Bildikleri kadarıyla ilk defa, X ışınlarıyla bir böbrek görülüyordu.

İrtieru’nun mumyası (MUSEU NACIONAL DE ARQUEOLOGIA, LISBOA, DDF – INSTITUTO DOS MUSEUS E CONSERVAÇAO, I.P.)

Radyolog Carlos Prates, Discovery News’e yaptığı açıklamada “Böbrek bir hastalığın sonucu olarak görülebilyor. Irtieru’da son evresine gelmiş böbrek veremi vardı” diyor.

Böbrek veremi nedeniyle gelişen taşlaşma Irtieru’nun böbreğinin ana hatlarını ortaya çıkardı. Hastalık, lifli hastalıklı dokunun ve taşlaşmanın yavaş olarak ilerlemesiyle niteleniyor.

The International Journal of Paleopathology (Uluslararası Paleopatoloji Dergisi)’de bulgularını anlatan Prates, İkram ve arkadaşları, böbreğin anatomik konumu, morfolojik analizi ve yapısal analizinin de böbrek veremi tanısını desteklediğini söylüyor.

Prates, böbrekteki bu duruma neden olabilecek bilinen tek dönüştürücü sürecin böbrek veremi olduğunu söyledi. Araştırmacılar “Eğer bu teşhis doğruysa, böbrek vereminin kaydedilmiş en eski örneği olacak” diyor.

Irtieru’nun böbreğindeki hastalık, röntgenlerde böbreğin görülebilmesinin gerçek sebebiydi.

Antik Mısır kültüründe böbrekler çok iyii anlaşılamamış gibi gözüküyor. Yunan tarihçi Diodorus Siculus, mumyalama sırasında böbreklerin genelde çıkarılmadığını çünkü önemsiz sayıldıklarını ve mumyalama için açılan delikten çıkarmanın zor olduğunu yazmıştı.

İkram “Başka birçok mumyada böbreklerin olması, fakat sadece fark edilememiş olması mümkün” diyor. İkram mumya içinde böbreklerin tamamen çürüdüğünü, ya da mumyalama sürec sırasında tanınamayacak kadar değişime uğradığını da ekledi.

Çok büyük ihtimalle böbrek veremi Irtieru’nun ölüm nedeni değildi. “Daha önceleri Irtieru çok daha tehdit edici bir hastalığa katlanmış ve karşı koymuş: akciğer enfeksiyonu.”

Lizbon’daki Ulusal Arkeoloji Müzesi’nde Irtieru’yla birlikte 3 insan mumyası ve 7 hayvan mumyası bulunuyor.

Lizbon Mumya Projesi olarak bilinen proje 2007de başladı ve birçok yeni paleopatoloji bulgusuna yol açtı. Bunlardan biri de Irtieru’nun yanındaki mumyalardan birinde bulunan prostat kanseriydi.

Discovery News