Bilim insanları bir zamanlar sadece, insanların ve en yakın akrabalarımız olan şempanzelerin alet kullanacak kadar akıllı olduğunu düşündüler.
Ancak doğal dünyayı kaydetmemiz daha ayrıntılı hale geldikçe belki de sözde üstün zekamız hakkında daha az kibirlendikçe, birçok türün aslında sopalar, taşlar ve diğer aletler konusunda usta olduğunu gördük. İşte son yıllarda üzerinde çalışılan ve daha az bilinen alet kullanıcılarından birkaçı.
1- Deniz Papağanı
Araştırmacılar, 2018’de ilk kez, kendilerini kaşımak için sopaları hareket ettirerek alet kullanan deniz kuşlarını gözlemlediler. Kuzey Atlantik’te çekilen videoda sevimli bir deniz papağanı gagasıyla kısa bir sopayı alıp göğsünde kaşıma gibi bir şekilde hareket ettiriyordu. Bilim insanları, bu kuşların ya bir kaşıntıyı hissettiklerine ya da keneleri çıkarmaya çalıştıklarına inanıyorlar.
Diğer kuşların, özellikle kargaların ve papağanların alet kullandıkları iyi bilinirken, aynı şey martı gibi kuşlar için geçerli değildi. Ekip, çalışmalarında “Deniz kuşlarının bilişsel kapasiteleri önemli ölçüde hafife alınmış olabilir.” diye yazdı.
(İlgili: Deniz Kuşlarında İlk Defa Alet Kullanımı Gözlemlendi)
2- Domuzlar
Bir zamanlar sadece pasaklı aylaklar olarak tasvir edilen domuzlar, hak ettikleri saygıyı artık daha fazla görmeye başlıyor. Son keşifler, domuzların hassas, cana yakın ve hepsinden önemlisi akıllı olduklarını gösteriyor.
Yaban domuzları, 2010’ların ortalarında yapılan bir dizi deneyde yuva yapmak için ağaç kabuğu ve çubukları kullandılar. Araştırmacılar geçen yıl yiyecek ikramlarını almaları için domuzlara video oyunları oynamayı öğrettiklerini bildirdi.
(İlgili: İlk Defa Domuzlarda Alet Kullanımı Gözlemlendi)
3- Ahtapotlar
Bu dokunaçlı denizaltı yumuşakçaları, alet kullandığı bilinen tek omurgasız olma özelliğini taşıyor. Londra Doğa Tarihi Müzesi’nde yumuşakçalar kıdemli küratörü Jon Ablett, “Laboratuvarda yiyecek ödülleri almak için aletleri kullanarak görevleri çözmenin yanı sıra, ahtapotların küçük yuvalar inşa ettikleri ayrıca girişi korumak amacıyla bir tür kalkan oluşturmak adına taşları kullandıkları görülmüştür.” diyor.
Bazı yaygın battaniye ahtapotlarının, bir sifonofor türünün (Physalia physalis) dokunaçlarını silah olarak kullandıkları bile biliniyor. Bu, birini tokatlamak için başka birinin kopmuş kolunu kullanmanız gibi bir durum.
4- Karıncalar
Birkaç karınca türünün, genellikle sıvı taşımak istedikleri için alet kullandıkları biliniyor. 2020 yılında yapılan bir çalışmada, araştırmacılar ateş karıncalarının kaplardaki şekerli suyu çekmek için kum tanelerini hareket ettirdiklerini izlediler. Başka bir deneyde, karıncaların sıvı yiyecekleri emmek ve yuvalarına taşımak için doğal olarak aşina oldukları nesnelerden olmayan, sünger ve kağıt parçaları kullandıkları görüldü.
5- Su samurları
Bu tüylü deniz memelileri, okyanus omurgasızlarının kabuklarını kırmak ve içerisindeki ete ulaşmak amacıyla taşları kullanmalarıyla biliniyorlar. Oregon Sahil Akvaryumu’na göre, deniz su samurları, gastropodları (karındanbacaklılar) okyanus tabanındaki tüneklerinden ayırmak için istiridyelere saniyede üç kez burabiliyor. Dahası, su samurlarının aletleri kullanma biçimleri, ekolojik nişlerine göre değişiyor; kestane yiyen su samurlarının alet kullanma olasılığı salyangoz yiyenlere göre daha az. Arkeologlar, hayvanların yaşam alanlarını nasıl kullandıklarını anlamak için su samurlarının kullandığı ve “örs kayaları” olarak adlandırılan kayaları inceleyebiliyor.
(İlgili: Su Samurları Arkeolojik Kayıtlar Oluşturuyor!)
6- Timsahlar
Timsahlar, şimdiye kadar alet kullandıkları bilinen tek sürüngenlerdir. 2013’te araştırmacılar, Hindistan’daki timsahların ve ABD’deki Amerikan timsahlarının avlarını yakalamak için sopaları nasıl yem olarak kullandığını gösterdi.
Bu timsahlar, su kuşlarının yakınında pusuya yatıp burunlarında sopa tutuyorlardı. Kuşlar, yuva yapmak için bir dalı koparmak üzere yaklaştığında, hayvanlar alemindeki en güçlü çenelerden biri tarafından yakalanıyordu.
Gizmodo. 25 Şubat 2022.
You must be logged in to post a comment Login