Aizanoi Antik Kenti’nde Mermer Güneş Saati Bulundu

Kütahya’da yer alan Aizanoi Antik Kenti’nden geçen Koca Çay’daki (Penkalas) kazılarda mermer bir güneş saati bulundu.

Anadolu’daki en iyi korunmuş Zeus Tapınağı’na ev sahipliği yapan Aizanoi Antik Kenti, 2012 yılında UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’ne dahil edildi.

Antik kentteki 2022 yılı kazı sezonu, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi’nden Prof. Dr. Gökhan Coşkun başkanlığında, Koca Çay, agora (çarşı) ve tiyatroda sürdürülüyor.

(İlgili: Kütahya’da Tanrı Aphrodite ve Dionysos Heykel Başları Bulundu)

Bu yıl devam eden kazılar, Penkalas Projesi kapsamında ağırlıklı olarak Koca Çay yatağında yürütülüyor. Araştırma ekibi, antik çağda Penkalas, günümüzde ise Koca Çay olarak bilinen çay yatağında, köprüye ait çok sayıda yıkılmış halde mimari blok ortaya çıkardı. Bu blokların büyük bir kısmı, köprünün parapet/korkuluk taşlarını oluşturuyordu. Çay üstünde beş köprünün olduğunu biliyoruz. Bunlardan birinin ahşap köprü olduğunu antik yazarlar bildiriyor. 

Ekip, köprünün bulunduğu alanda bu mimari kalıntılardan oluşan yıkıntıların içerisinde, oldukça heyecan verici bulgularla da karşılaştı. Çay yatağında geçtiğimiz yıllardan itibaren çeşitli boyutlarda heykellere ait mermer parçaları ortaya çıkartıldı. Bunlardan biri yaklaşık 50 santimetre yüksekliğindeki, aşk ve güzellik tanrıçası olarak bilinen Aphrodite heykel başıydı. Diğeri ise mitolojide şarap tanrısı olarak bilinen 45 santimetre yükseklikte Dionysos heykel başıydı.

Bu sezon ise yine aynı noktada, Aizanoi Antik Kenti’nde ilk defa mermer güneş saati bulundu.

Kazı başkanı Prof. Dr. Gökhan Coşkun, bulunan güneş saatinin bu antik kent için bir ilk olduğunu ve günümüze kadar oldukça sağlam ulaştığını belirtiyor.

“Bu sezon çay yatağında yaptığımız kazılarda bizi en çok heyecanlandıran, burada tespit ettiğimiz ve gün yüzüne çıkardığımız mermer güneş saati oldu. Bu güneş saati Roma dönemine ait ve Aizanoi’de bugüne kadar bulunan ilk güneş saati. Hemen hemen tam diyebileceğimiz güneş saatinin birkaç küçük parçası eksik. Onun haricinde üzerindeki yazılarıyla, şekilleriyle çok iyi korunmuş durumda. Mermerden yapılmış güneş saatinin yüksekliği 45 santimetre, genişliği ise 43 santimetre. Roma dönemine tarihlediğimiz güneş saati günümüzden yaklaşık 2.000 yıl öncesine ait.”

Tıpkı günümüzde saat kulelerinin kent merkezlerinde, meydanlarda olması gibi, antik dönemde güneş saatleri halkın yoğun bulunduğu bölgelere yerleştiriliyordu. Bu bölgeler genellikle agora, kent merkezi veya tapınak alanları gibi kamusal alanlar oluyordu.

Güneş saati üzerinde incelemeler ve restorasyon çalışmaları sürüyor.

Aizanoi Antik Kenti

Aizanoi kenti, antik Frigya’ya bağlı olarak yaşayan Aizanitis’lerin ana yerleşim merkeziydi. Zeus Tapınağı çevresinde yapılan kazılarda, MÖ 3.000 yıllarına ait yerleşim izleri açığa çıkarıldı. Helenistik dönemde bu bölge değişimli olarak Bergama’ya ve Bithynia’ya bağlı iken, MÖ 133’de Roma egemenliğine girdi.

Zeus Tapınağı, Stadyum-Tiyatro kompleksi ve Macellum’u ile Roma döneminde önemli kentlerden biriydi. Bir tepe üzerine kurulmuş olan ve şehrin önemli dinsel yapısı olarak görülen Zeus Tapınağı dünyanın en iyi korunmuş Zeus tapınaklarından biri. 

Şehrin kuzeyinde 13.500 kişi kapasiteli stadyum ve 20.000 kişi kapasiteli tiyatronun bir kompleks şeklinde yapılması antik dönemde Aizanoi’den başka hiçbir yerde görülmezken, MS 2. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen Aizanoi Macellum’u ise dünyanın bilinen ilk borsalarından biri.