Afrika Gri Papağanı Başkalarına Yardım Edecek Kadar Zeki

Afrika gri papağanları, başka bir hayvanın yardıma ihtiyacı olduğunu anlamayı ve yardım etmeyi gerektiren bir testi geçen ilk kuş türü oldu.

Bugüne kadar insanların yanı sıra bu testi sadece bonobolar ve orangutanlar geçebilmişti.

İnsanlar ve diğer büyük maymunlar, ihtiyaç duyan başkalarına, hatta yabancılara bile yardım etme istekleri ile bilinir. Şimdi ise araştırmacılar, ilk kez bazı kuşların – özellikle de Afrika gri papağanlarının – benzer şekilde yardımsever olduklarını gösterdiler.

Araştırmanın eş yazarı Désirée Brucks, “Afrika gri papağanlarının, gönüllü olarak ve kendiliğinden, kendilerine bariz bir fayda sağlamadan, tanıdık papağanların bir hedefe ulaşmalarına yardımcı olduklarını gördük.” diyor.

Papağanların ve kargaların, bedenlerinin büyüklüğüne ve problem çözme becerilerine göre büyük beyinlere sahip oldukları biliniyor. Bu nedenle bazen “tüylü maymunlar” olarak anılıyorlar.

Bununla birlikte, daha önceki çalışmalar, etkileyici sosyal zekalarına rağmen, kargaların diğer kargalara yardım etmediğini gösterdi. Araştırmalar bu yeni çalışmalarında papağanlarda durumun nasıl olduğunu merak etti.

(Deniz Kuşlarında İlk Defa Alet Kullanımı Gözlemlendi)

Öğrenmek için birkaç Afrika gri papağanını ve mavi başlı papağanı gözlem altına aldılar. Her iki papağan türü de fındık ödülü için bir deneyci ile jeton ticareti yapmaya hevesliydi. Ancak bulgular, sadece Afrika gri papağanlarının komşu papağana bir jeton aktarmaya istekli olduklarını ve diğer bireyin de fındık ödülü kazanmasına izin verdiğini gösteriyor.

Von Bayern, “Dikkat çekici bir şekilde, Afrika gri papağanları, diğer papağan, arkadaşı olmasa bile yardım etmek için kendiliğinden motiveydi.” diyor.

Yardım deneyi

Araştırmacılar her kuşu ayrı ayrı eğitti. Her birine bir jeton yığını verildi ve bunları küçük bir delikten bir araştırmacıya vererek yiyeceklerle değiştirebilecekleri öğretildi.

Bir ay sonra iki kuş birbirlerinden ve araştırmacılardan şeffaf bölmeler ile ayrıldı. Bir kuşa bir jeton yığını verildi, ancak onunla araştırmacı arasındaki delik kapatıldı.

Diğer kuşun araştırmacıya olan deliği açıktı ama hiçbir jetonu yoktu. İki kuş arasında yukarıda gösterildiği gibi nesnelerin geçmesine izin veren üçüncü bir delik vardı.

Sekiz Afrika gri papağanından yedisi, bu üçüncü delikten jetonu olmayan kuşlara jeton verdi, böylece bu kuşlar onları yiyecek için değiştirebilecekti.

Diğer kuş, eğer çok zaman geçirdikleri bir kuş ise daha fazla jeton verdiler, ancak yine de daha az zaman geçirdikleri kuşlara da jeton verdiler. Yan tarafta başka kuş yoksa, jetonu delikten geçirmediler. Araştırmacılara açılan her iki delik de kapatıldıysa, hiçbir kuş yiyecek için birbirine jeton vermedi.

Zeki ve yardımsever

Brucks, bu testin hem zeka hem de yardımseverlik gerektirdiğini söylüyor. “Diğer kuşun yardıma ihtiyacı olduğunu anlamalılar.”

Araştırmacılar ayrıca mavi başlı Amerika papağanlarını test ettiler, ancak diğer Amerika papağanlarına yardım etmediklerini buldular. 2015’te başka bir ekip, kuzgunların da birbirlerine yardım etmediğini fark etti.

Afrikalı gri papağanların başkalarına neden yardım ettiği veya diğer kuş türlerinin neden yardım etmediği açık değil. Jetonu olan Afrika gri papağanlarının herhangi bir kazancı yoktu: yiyecek alan kuş, onlara jeton veren kuşa çok nadiren yiyecek verdi.

New Scientist. Phys. 9 Ocak 2020.

Makale: Brucks, D., & von Bayern, A. (2019). Parrots Voluntarily Help Each Other to Obtain Food Rewards. CURRENT-BIOLOGY-D-19-01163.