Aborjinler 2.000 Yıl Önce Güve ile Besleniyordu

Böceğin izlerini içeren eski bir öğütme taşının keşfi, yerli halkın uzun süredir devam eden sözlü geleneğini doğruluyor.

Monash Üniversitesi’nden araştırmacılar ile Gunaikurnai halkının geleneksel toprak sahipleri arasındaki bir işbirliği, yaklaşık 2.000 yıl önce Avustralya’nın Victoria eyaletinde Bogong güvelerini yiyecek olarak hazırlamada kullanılan araçları ortaya çıkardı.

Araştırmaya dahil olan yerlilerden Elder Russell Mullett, “Kültürümüzde Bogong güvesini yeme konusunda sözlü geçmişimiz var, ancak erken yerleşimden bu yana bu bilgilerin çoğu kayboldu, bu nedenle eski geleneklerle bağlantı kurmak için yeni teknolojileri kullanmak heyecan verici.” diyor.

(Avustralya’daki Bilinen En Eski Kaya Sanatı Bir Kanguru Çıktı)

Ekip, 2019 yılında 50 yıldır ilk kez doğu Victoria’da Buchan yakınlarındaki Cloggs Mağarası’nı kazdı. Araştırmacılar, içeride 1.600 ile 2.100 yıl öncesine dayanan, yaklaşık 300 gramlık küçük bir öğütme taşı buldular. Daha sonra taş üzerindeki Bogong güvelerinden gelen kollajen ve protein kalıntılarını tanımlamak için biyokimyasal renkleme olarak bilinen bir teknik kullandılar. Bulgular Scientific Reports dergisinde yayımlandı.

Öğütme taşı, eski yerli halkın seyahatlerinde taşıyabileceği kadar portatif bir eşyaydı. Bunu kullanan kişiler, böcekleri daha sonra tütsülenip korunabilecekleri kek veya hamur haline getirmek adına öğütmek için taşı kullanmış olabilir. Bir diğer popüler pişirme tekniği de güveleri ateşte kızartmaktı.

Bu öğütme taşının keşfiyle, Aborijin ailelerinin 65 nesilden fazla bir süredir Bogong güvelerini hasat ettiklerini, pişirdiğini ve ziyafet çektiğini gösteren uzun süredir devam eden sözlü tarihleri doğrulanıyor.

Yerleşimcilerin yazılı geçmişleri, yerel halkın 1830’lar ve 50’ler arasında böcekleri topladığını belirtiyor. Charles Sturt Üniversitesi’nden Diann Witney’in 2002’de söylediği gibi, yerli halklardan oluşan birçok topluluk, güve hasadı sırasında törenler için bir araya geliyordu. Ancak Monash Üniversitesi Yerli Çalışmaları Merkezi’nden arkeolog Bruno David açıklamasında, festivallerin 18. yüzyılın sonlarında bölgeye Avrupalı kolonistlerin gelmesinden sonraki otuz yıl içinde sona erdiğini söylüyor. Yerli Avustralyalılar 20. yüzyılda geleneği yeniden canlandırarak Bogong Güvesi Festivali veya Ngan Girra Festivali’ni yarattı.

La Trobe Üniversitesi’nde doktora öğrencisiyken güveleri yemenin güvenliği hakkında bir çalışma yapan Pettina Love, 2011 yılında bazı insanların günümüzde bu uygulamaya hâlâ devam ettiğini kaydetti.

Love, “Tercih edilen pişirme yöntemi barbekü. Tat hakkındaki fikirler değişiyor. Bazıları ağızda fıstık ezmesi aroması, bazıları da nektar gibi ağızda tatlı bir tat bırakğını söylüyor.” diyor.

Love’ın çalışması, güvelerdeki arsenik seviyeleri hakkında daha önce ortaya çıkan endişelerin haksız olduğunu yani böceklerin yemenin güvenli olduğu sonucuna vardı. Günümüzde bölgedeki güve popülasyonu, düşük yağış, böcek ilaçları ve ışık kirliliği gibi faktörler nedeniyle azaldı.

Mullett, Bogong mevsimi için Cloggs Mağarası’na ve çevresindeki dağlara seyahat etme geleneğinin yıllar önce ortadan kalktığını söylüyor.

“Yerliler artık Bogong güve festivalleri için dağlara gitmediğinden, sözlü tarihler artık paylaşılmıyor. Bu kayıp bir gelenek.”

Cloggs Mağarası’nın insanlar tarafından kullanımı yaklaşık 17.000 yıl öncesine dayanıyor. Akademik bir ekip, daha önce mağarayı 1972’de geleneksel sahiplerinden bilgi almadan kazdı. Nispeten, Gunaikurnai halkının örgütü olan Gunaikurnai Land and Waters Aboriginal Corporation, yeni araştırma çabasını başlattı.

David, “Aborijin halkı, kültürlerini herkesten daha iyi biliyor. Dinlemek ve iyi bir ortaklık bu yüzden çok önemli, çünkü insanlara geçmişleriyle ne yapacaklarını söylemek bize düşmez.” diyor.

David, mutfak geleneklerinin dünyadaki kültürlerin merkezi ifadeleri olduğunu belirtiyor.

“Arkeolojik kayıtlarda ikonik bir Aborjin yemeğinin olmaması, Aborjin yemek kültürlerinin susturulmasına eşdeğerdir. Şimdi onu hikayeye geri getirmenin yeni bir yolu var.”

Smithsonian Magazine. 18 Şubat 2021.

Makale: Stephenson, B., David, B., Fresløv, J., Arnold, L. J., Delannoy, J. J., Petchey, F., … & Hellstrom, J. (2020). 2000 Year-old Bogong moth (Agrotis infusa) Aboriginal food remains, Australia. Scientific reports, 10(1), 1-10.