3.300 Yıl Önce Sekiz Kişi, Bir Felaketle Ölmüş Olabilir

İskoçya’da bulunan 3.300 yıllık kremasyon mezarlar, insanların bilinmeyen yıkıcı bir olayda ölmüş olabileceğini düşündürüyor.

Arkeologlar, İskoçya’da, 3.300 yıl önce ölmüş en az sekiz kişiye ait kremasyon kalıntılarını, beş urne içinde gömülü halde ortaya çıkardı. Bu kişilerin nasıl öldüğü bilinmiyor, fakat muhtemelen bir tür yıkıcı olay sırasında hayatlarını kaybettiler.

Bu bulgu sıradışı, çünkü İskoçya’daki pek çok Tunç Çağı ölü gömme alanı zaman içinde yeniden kullanılmış olsa da, yeni keşfedilen kremasyonlar “farklı bir hikâye anlatıyor” diyor araştırmacılar. Bu durumda urneler “bir arada, sıkıca yerleştirilmiş, toplu halde gömülmüş izlenimi veriyor ve modern tarla sürme faaliyetleri zararları dışında dokunulmadan kalmış görünüyor” diye ekliyor ekip.

(İlgili: Tunç Çağı’na Ait Yakılmış Ölülerin Ayrıntıları Ortaya Çıkıyor)

Bireyler, toprak ve taşla oluşturulmuş bir tümülüsün kalıntıları içinde bulundu. Arkeologların belirttiğine göre urneler, tümülüsün merkezinde, 1 metre genişliğinde bir gömme çukurunda yer alıyor ve bir taş halkasıyla çevrelenmiş durumdaydı. Mezardaki kömürleşmiş odun gibi organik materyaller, karbon-14 yöntemiyle tarihlendirme yapılmasına imkân verdi ve mezarın yaklaşık MÖ 1.439 ila 1.287 arasına ait olduğu anlaşıldı.

Üç urnenin her birinde bir yetişkin ve bir çocuğun kalıntıları bulunurken, diğer iki urnenin her birinde yalnızca bir yetişkinin kalıntıları vardı. Mezar, İskoçya’nın güneybatısında, Twentyshilling Hill Rüzgar Çiftliği yakınlarındaki Twentyshilling Hill’de, rüzgar çiftliğine giden bir servis yolu inşa edilirken 2020 ve 2021 yıllarında gerçekleştirilen kazılar sırasında keşfedildi. Kazılar, inşaat sırasında veya öncesinde arkeolojik çalışmalar yürüten Guard Archaeology adlı şirketin ekibi tarafından gerçekleştirildi.

Araştırmacılar raporda, “Aynı zamanda, tek bir toplu gömme etkinliğinde, birbirine bu kadar yakın biçimde yerleştirilmiş beş urnenin keşfi son derece nadir, bu da Twentyshilling Tümülüsü’nü İskoçya’daki diğer tümülüslerden ayırıyor” diye yazıyor.

Ekip, bu sekiz kişinin muhtemelen aynı dönemde, korkunç bir olay sonucunda öldüğünü düşünüyor. Bu olayın ne olduğu belirsiz, fakat bir kıtlık, salgın hastalık ya da savaş olmuş olabilir.

Araştırmacılar, bu bireylerin aynı dönemde ölmüş olabileceğini, urnelerin muhtemelen aynı zanaatkâr tarafından yapılmış olmasına dayandırıyor. Ayrıca o dönemde, bölgede ölen kişilerin genellikle kremasyon öncesinde bir süre açıkta bırakıldığı, böylece bedenlerindeki etlerin büyük ölçüde çürüdüğü biliniyor.

Ancak bu vakada, ekip kremasyon sırasında bireylerin hâlâ bir miktar yumuşak dokuya sahip olduğunu tespit etti. Bu da, bu kişilerin aceleyle ve beklenmedik biçimde yakılmış olabileceğini gösteriyor.

Guard Archaeology’nin CEO’su Ronan Toolis’e göre bu insanlar muhtemelen çiftçiydi. Muhtemelen mezar alanına yakın bir yerde yaşıyorlardı, ama yerleşimleri henüz bulunamadı.

Toolis, “Bu, şimdiye kadar benzer arkeolojik kalıntıların çok az keşfedildiği bir İskoçya bölgesi. Dolayısıyla gelecekte yapılacak araştırmalar, bu tümülüsün bağlamı hakkında çok daha fazlasını ortaya çıkarabilir” diyor.

Live Science. 22 Aralık 2025.