İngiltere’deki Yolların Tarihi Araştırıldı

Kasaba ve şehirleri birbirine bağlayan ana yollardan, kıvrımlı yemyeşil patikalara ve hiçbir yere varmayan gizemli yollara kadar, ana yolların ve yan yolların tarihte önemli bir yeri var.

İngiltere’de yük taşıyan kamyonlar günümüzde hala tarih öncesi yolları kullanırken, şehirlerarası yolculuk yapan faytonlar Antik Roma yollarını ve çiftçiler tarlalarına ulaşmak için Orta Çağ’dan kalma patikaları kullanıyorlar.

İlk Adımlar: Somerset Levels’daki Yollar

Somerset’de tarih öncesinden kalma Sweet Track isimli geçit yolu. Güçlü tahtalar hem yük hem de yayaları taşıyordu. İllustrasyon : Coles & Coles, 1986

South Downs yolu gibi tarih öncesi dağ yolları, ilk yolların oluşturduğu geniş bir ağın parçasıydı. Bu yollar, deniz seviyesinin altında kalan ya da suya gömülmüş yerlerin üzerinden geçen; dallardan, kütük parçalarından ve tahta plakalardan yapılmış bataklık yollarını da kapsıyordu.

Neredeyse 5.800 yıllık olan Sweet Track yolunun kesitlerini de içeren bu yolların çoğunluğu günümüzde de korunmakta. British Museum’da Sweet Track’in bir canlandırması görülebilir.

Sweet Track’in bir kesiti. Fotoğraf: British Museum Arşivi

Fethe Uzanan Roma Yolları: Blackstone Edge

İngiltere’nin ilk düzgün yollarını Romalılar’ın yaptığı bilinmekte. Bu sert zeminli yollar, istila amacıyla Roma ordusu tarafından inşa edilmişti. Roma İmparatoru Claudius’un fetihlerine başladığı MS. 4 yılından itibaren, birlikler bu yollar sayesinde hızlı bir şekilde hareket edebildi ve tekerlekli yük vagonları kullanarak malzemelerini taşıyabildiler.

Pennine tepelerindeki Blackstone Edge bozkırından geçen tarifeli Roma yolu, Yorkshire. Fotoğraf: Mark Moxon

Cursus publicus (Eski Roma’da posta sistemi) habercileri günde 250 km’ye yakın yol gitmek için bu yolları kullanıyor ve yol kenarındaki postalama tesislerinde kullandıkları atları değiştiriyorlardı. Romalı mühendisler tüm doğa engellerine rağmen usta bir şekilde düz bir rota belirleyerek en kısa yoldan en önemli noktaları birbirine bağlamayı başardılar. Modern asfalt ile örtülmüş olsa dahi, yolun düzlüğü Romalılar’a ait olduğunun anlaşılmasına yardımcı olmuş.

Antik Batık Yollar: Twyford Down, Hampshire

Birden fazla batık yol Twyford Down tepesinin yamaçlarından geçiyor. Fotoğraf: Crawford Collection © Crown copyright NMR

Yollar, genellikle yasal ve geleneksel geçiş hakkı olarak özel statü kazanmıştır. Sonuç olarak, önemi reddedilen birçok yol, yaya yolu olarak hala varlığını sürdürmektedir. Yukarıda yer alan fotoğrafta, 1929 yılında çekilmiş hava fotoğrafında birden fazla batık yol görülmekte. Bugün hala yaya yolu olarak kullanılan bu yollar, Roma-İngiliz döneminden bu yana bölgenin Winchester için bir iletişim kanalı olması sebebiyle sahip olduğu önemi de onaylar niteliktedir.

Orta Çağ Yolları: Kirby Bank Trod, Yorkshire

Romalılar MS. 5. yüzyıl itibariyle İngiltere’yi terk ettikten sonra, yeni yolların yapımına veya mevcut yolların bakımına çok az önem verilmişti. Geride kalan bozuk toprak yollar, soyguncuların uğrak yeri haline geldi.

12. ve 13. yüzyıllar arasına tarihlendirilen, daha sonradan tekrar kullanılan ve bakımdan geçen tarifeli yol. Fotoğraf: © Historic England Arşivi

Buna karşın, özel fonksiyonları olan yollar ortaya çıkmaya başlamıştı ve böylece Kirby Bank’teki bu taş yürüyüş yolu gibi dar yük-beygiri yolları tepeleri sarmaya başladı. Kraliyet kafileleri çeşitli misafirliklerin keyfini çıkararak bu yollar üstünde ülkeyi gezerken, seyyahlar uzak yerlere yolculuk yaparak tapınakları ziyaret edebildiler. Bu yolları kullanan gezginler, uzak otlaklardan pazarlara sürüklenen büyükbaş hayvan sürüleri ile aynı yolu paylaşıyorlardı.

Hızlı Faytonlar: Londra-Brighton Yolu

18. yüzyıldan itibaren, İngiltere’de artık daha önce hiç olmadığı kadar trafik vardı. Eskiden kalma bazı yolları modern yollara dönüştüren mühendislerin yol çalışmaları yeni bir çağın habercisiydi.

West Sussex’teki, orijinalinde Londra’dan Brighton’a uzanan bir Roma yolu olan, Pyecombe fayton yolunun 19. yüzyıldaki fotoğrafları. © Historic England Arşivleri

1706 yılında, York ile Londra arasındaki ilk fayton yolu yapıldıktan sonra popülerlik kazanan faytonlar, İngiltere’nin tarihten kalma yollarının koşullarının da iyileşmesini sağladı. West Sussex’te 18. yüzyılda yapılan bu fayton yolu, Romalılar tarafından yapılan Londra-Brighton yolunun geliştirilmiş haliydi. Pyecombe’nin yanında uzanan 500 metrelik bir kısmı, 1968 yılında tarifeli hale getirilerek Roma kalıntılarının ve Gürcüler tarafından yapılan eklemelerin korunması amaçlanmıştır.

heritagecalling