Florida’daki Kasırga, Yüzlerce Yıllık Bir Kanoyu Ortaya Çıkardı

Florida’da Ian Kasırgası’nın ardından yapılan son keşif, muhtemelen 16. yüzyıldan kalma ve kökeni Karayipler’e kadar uzanıyor olabilir.

Florida hâlihazırda golfün, köpekbalığı ısırıklarının ve yıldırım düşmelerinin dünya başkenti olarak anılıyor. Şimdi ise yıkıcı bir kasırganın ardından yapılan olağanüstü bir keşif, eyaletin bir başka alanda da küresel lider konumunu pekiştirdi: bazıları tarihöncesi dönemlere ait eski kanolar.

Eyalet arkeologları, Fort Myers’ta bir sakinin 2022’de Ian Kasırgası sonrası temizlik sırasında bulduğu eski bir ahşap kanonun titiz bir şekilde korunma sürecini tamamladı.

Bu kano, Florida Tarihi Kaynaklar Dairesi tarafından kaydedilen veya korunan, binlerce yıl öncesine tarihlenen 450 kadar kütük tekne ve kanoya katıldı. Ancak yetkililere göre bu örnek farklıydı, çünkü gördükleri ilk maun ağacından yapılmış kano olmasının yanı sıra Florida dışında, muhtemelen Karayipler’de üretilmiş ilk örnek olma ihtimali var.

(İlgili: Gölün İçinde 4.500 Yıllık Amerika Yerlisi Kanoları Bulundu)

Hassas durumdaki 2,7 metrelik kanonun yaşı, karbon tarihleme ve diğer bilimsel yöntemlerle analiz ediliyor. Araştırmacılar, bunun 16. yüzyılda bölgeye yerleşen İspanyol işgalciler tarafından yapılmış bir dugout cayuco (oyma kano) olabileceği teorisini inceliyor.

Florida eyaleti başkan yardımcısı arkeolog Sam Wilford, “Bunu koleksiyonumuzdaki ve önceden kaydedilmiş kanolarla karşılaştırdık ve çok alışılmadık bir formu var. Bu da bize bunun Florida kökenli olmadığını düşündüren ilk ipucu oldu” diyor.

“Yüzeyinde demir aletlerle yapılmış izler var ve bunun tarihsel bir dönem olduğundan eminiz, çünkü Avrupalılar demir aletleri Amerika kıtasına o dönemde getirdiler.”

Wilford, kanodan alınan parçaların incelenmesiyle tarihlemenin henüz kesinleşmediğini belirtiyor:
“İki numune karbon tarihleme için gönderildi, ancak beklediğimizden daha erken tarihler çıktı ve hâlâ üzerinde çalışıyoruz”.

“Birisi yüzeye zift benzeri bir şey sürmüş olabilir ve bu radyokarbon tarihlemesini etkiliyor olabilir ya da aslında tarihlemenin gösterdiği şey, ağacın ölüm tarihi olabilir. Yani kanoyu değil, ahşabı tarihlendiriyoruz.”

“Ağaç, kano yapılmadan çok daha önce ölmüş olabilir. Belki bir süre sürüklenmiş ya da bir yerde saklanmış olabilir.”

Ian Kasırgası, Eylül 2022’de saatte 241 km hızla güneybatı Florida’ya çarptığında “felaket” boyutunda bir yıkıma neden oldu ve 5,5 metrelik bir fırtına dalgası oluşturdu. Karonun, bir nehir yatağından koparak Fort Myers’ta bir evin bahçesine sürüklendiği, ev sahibinin de temizliği sırasında bunu bulup yetkililere haber verdiği düşünülüyor.

Wilford şöyle ekliyor: “Açıkça suya batık durumdaymış; üzerinde birçok su lekesi var ama bize ulaştığında kuruydu.”

Kano, hafifçe vakumlanıp yumuşak fırçalarla temizlendi ve koruma sürecinin her aşaması fotoğraflandı.

Florida, Batı Yarımküre’de eski kano keşiflerinin en çok yapıldığı yer konumunda. Yetkililer 200’den fazla ayrı alanın kaydedildiğini söylüyor. Bu kanoların çoğu, eyaletin büyük bölümünü kaplayan bölgelerde —özellikle Florida Everglades bataklıklarında— yaşayan Mikosuki ve Seminole gibi Yerli Amerikan kabileleri tarafından yapılmış ve kullanılmıştı.

En eski kano, Orlando yakınlarında keşfedildi ve Orta Arkaik Dönem’e, yaklaşık 7.000 yıl öncesine tarihleniyor.

Wilford, Florida’nın beşte birinin sularla kaplı olması nedeniyle kanoların bu kadar yaygın kullanılmasının şaşırtıcı olmadığını söylüyor: “Bu tamamen çevreden kaynaklanıyor. Önce Yerli Amerikalılar, sonra Avrupalılar ulaşım için kanolara ihtiyaç duydu ve aynı zamanda bu ıslak ortam kanoların korunmasına da olanak sağladı.”

Florida’daki tarihi kaynaklar dairesinin topladığı kanolar, halka açık olmayan merkezi bir arkeolojik koleksiyon tesisinde saklanıyor. Ancak daire, şu anda ABD’deki müzelerde sergilenen 26 kanonun bulunduğu bir eser ödünç verme programı yürütüyor.

“Bu inanılmaz heyecan verici” diyor Wilford. “Her kano ve her kano parçası bir hikâye anlatır ve her biri benzersiz.”

The Guardian. 28 Eylül 2025.