5.000 Yıllık Mezarlarda Çok Süslü Bebek Taşıyıcıları Bulundu

Almanya’da, Tunç Çağı öncesine tarihlenen, elit kadınlara ait mezarlar ve yüzlerce hayvan dişiyle süslenmiş özel keseler bulundu.

Arkeologlar, Almanya’da, yüzlerce köpek ve kurt dişiyle süslenmiş büyük keseler — muhtemelen “gösterişli bebek taşıyıcıları” — ile gömülmüş üç Kalkolitik Çağ kadınının kalıntılarını ortaya çıkardı.

Kumaş veya deri kısımları günümüze ulaşmamış olsa da, üç ayrı mezarda bulunan delinmiş hayvan dişleri, bu dişlerin çatı kiremitlerini andıran kademeli bir desenle çantalara dikildiğini gösteriyor.

Bu keseler, MÖ 2.900 ila 2.350 arasında, İskandinavya’dan Alpler’e ve bugünkü Ukrayna’ya kadar Avrupa’ya yayılmış İp Baskılı Çanak Çömlek kültürüne ait.

(İlgili: Bebek Taşıyıcılara Dair 10.000 Yıllık Kanıtlar Bulundu)

Bu keşifte yer almayan, Almanya Saksonya-Anhalt Eyaleti Kültürel Miras Yönetimi ve Arkeoloji Dairesi sözcüsü arkeolog Oliver Dietrich, “Mezarlardaki dişlerin dizilimi, genellikle tamamen yok olmuş bir buluntu kategorisine nadir bir ipucu sunuyor” diyor. Köpek dişlerini temin etmek ve bu keseleri yapmak zor bir iş olduğundan, bu süslü çantalar “büyük ihtimalle yüksek sosyal statünün göstergeleriydi.”

Arkeologlar, keselerin yaklaşık 30 cm genişliğinde ve 20 cm derinliğinde olduğunu tahmin ediyor. Her biri, özellikle küçük Münsterlander türüne (Almanya’dan bir köpek ırkı) benzeyen, bu amaçla yetiştirilip genç yaşta öldürülen orta boy köpeklerin azı ve kesici dişlerinden oluşan yaklaşık 350 köpek dişiyle kaplıydı.

Elit kadınların, bu keseleri kurt dişleriyle süslenmiş geniş bir kayışla taşıdığı düşünülüyor. Bazı tilki dişleri ve kemikten oyulmuş taklitler, kaybolan köpek veya kurt dişlerinin bu şekilde değiştirildiğini gösteriyor.

Keselerin boyutları ve bunlardan birinin içinde bebek kemiklerinin bulunması, bunların bebek taşıyıcı olarak kullanıldığını gösteriyor. Bebeklerin başı, kolları ve bacakları kesenin içine sığmayacak olsa da, sırtüstü yatan bebeklerin üzerinin, köpek azı dişleriyle süslenmiş küçük battaniyelerle örtüldüğü düşünülüyor. Bu battaniyeler pullarla kaplıydı, ancak bu süslerin hangi malzemeden yapıldığı bilinmiyor.

Keselerin nadirliği, bunların neden yalnızca çok az sayıda İp Baskılı Çanak Çömlek kültürü mezarında bulunabildiğini açıklayabilir. Saksonya-Anhalt’taki Krauschwitz köyü yakınlarında planlanan bir enerji hattı öncesinde yapılan kazılarda, bu kültüre ait 10 kadın mezarı ortaya çıkarıldı, ancak bunlardan yalnızca ikisinde kese vardı. Üçüncü kese ise ana kazı alanına yaklaşık 1,7 km uzaklıktaki Nessa köyünde bulundu.

Dietrich, “Saksonya-Anhalt’taki bazı diğer yerleşimlerde de benzer keseler biliniyor, bu yüzden bunlar ilk örnek değil” diyor.

Nessa’daki mezarda bulunan kese, bir yenidoğanın kalıntılarını içeriyordu. Araştırmacılar, kadının ölüm yaşını belirlemek için kemiklerini inceleyecek. Yeterli DNA korunmuşsa, bebeğin kadınla akrabalık ilişkisi de test edilecek.

Krauschwitz yakınlarındaki mezarlar, Neolitik Çağ’da MÖ 4.100 ila 3.600 arasında varlık göstermiş Baalberg kültürüne ait 6.000 yıllık tümülüslerin yakınında yer alıyordu. Baalberg kültürü insanları ölülerini ahşap yapılar altında gömerdi, ancak Kalkolitik Çağ’a gelindiğinde bu gelenek terk edilmişti.

Dietrich, “Her kültür, toplumsal ilişkilerin şekillendiği kendine özgü kural ve normlara sahiptir” diyor. “Orta Neolitik kültürlerden farklı olarak, Kalkolitik dönemde insanlar, mezarlarda ölen kişinin cinsiyetini ve belirli sosyal rollerini özellikle vurgulamışlardı”.

İp Baskılı Çanak Çömlek kültüründe erkekler sağ yanlarına, kadınlar ise sol yanlarına yatırılarak gömülüyordu. Balta gibi mezar eşyaları yalnızca erkek savaşçılara konurken, takı ve süs eşyaları kadın mezarlarına yerleştiriliyordu. Her iki cinsiyet de neredeyse daima başları güneye dönük şekilde gömülüyordu.

Live Science. 6 Ağustos 2025.

Makale: