Arkeologlar Nihayet ‘Beyaz Jaguarlar Ülkesi’ni Buldu

Meksika’da, 16. ve 17. yüzyıllarda neredeyse 110 yıl boyunca Maya isyancılarının sığınağı olan ‘Beyaz Jaguarlar Ülkesi’ keşfedildi.

Arkeologlar, İspanyol istilasına karşı direnen yerli halkın bir asırdan fazla yaşadığı yüzyıllar öncesine ait bir Maya isyancı sığınağının kalıntılarını Meksika’da bulduklarını düşünüyor.

Sak-Bahlán ya da “Beyaz Jaguarlar Ülkesi” adlı şehir, bugünkü Meksika’nın güneyinde yer alan Chiapas eyaletinde, İspanyol işgalcilere karşı direnen ve bugün “Chiapas’ın son Maya isyancıları” olarak bilinen Lakandon-Ch’ol halkının yurduydu. Şehrin konumu onlarca yıldır arkeologlar tarafından bilinmiyordu — ta ki bugüne kadar.

1586 yılında İspanyollar, Lakandon-Ch’ol halkının başkenti Lacan-Tun’u (“Büyük Kaya”) ele geçirdikten sonra, bu halk ormanın daha derinlerine çekilerek Sak-Bahlán’ı kurdu. Burada yaklaşık 110 yıl kaldılar; ta ki Pedro de la Concepción adlı bir rahibin liderliğinde bir keşif grubu 1695 yılında bu sığınağı bulana dek. Bu keşiften kısa bir süre sonra İspanyol birlikleri şehri ele geçirerek adını Nuestra Señora de Dolores (“Acılar Meryem Ana”) olarak değiştirdi. 1721 yılına gelindiğinde ise şehir terk edildi. Konumu unutuldu, ancak şehirle ilgili kayıtlar dönem belgelerinde ve mektuplarda yer almaya devam etti.

(İlgili: Antik Maya Genomları, 1.200 Yıl Önceki Çöküşü Ortaya Koyuyor)

Şimdi ise araştırmacılar, bu alanın kalıntılarını yeniden bulduklarını düşünüyor. Tarihsel kayıtlar ve coğrafi bilgi sistemi (GIS) teknolojisini kullanan, Meksiko’daki Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü’nde (INAH) görevli arkeolog Josuhé Lozada Toledo liderliğindeki bir ekip, bu sığınağın muhtemel yerini belirledi.

Lozada Toledo, Sak-Bahlán’ın olabileceği alanı daraltmak için İspanyol rahip Diego de Rivas’ın anlatımlarına güvendi. De Rivas’ın 1695 tarihli bir mektubunda, Sak-Bahlán’ın Chiapas’tan geçen Lacantún Nehri’nin kıvrımında yer alan bir düzlükte bulunduğu yazıyordu. 1698 yılına ait notlarında ise, rahip de Rivas’ın şehirden Lacantún Nehri’ne askerlerle dört gün yürüdüğünü, ardından Lacantún ve Pasión nehirlerinin kesiştiği noktaya ulaşmak için iki gün boyunca kano yolculuğu yaptığını belirtmişti.

Bu anlatımlara ek olarak Lozada Toledo, arazinin zorluğunu ve bir kişinin taşıyabileceği yük miktarını dikkate alarak de Rivas’ın bu yolculuklarda gerçekten ne kadar mesafe katetmiş olabileceğini tahmin etti.

“Tüm bu değişkenleri birleştirerek, Sak-Bahlán bölgesinin yaklaşık olarak nerede olabileceğine dair bir aralık elde edebildim” diyor Lozada Toledo.

Bu tahmin oldukça isabetli çıktı: Arkeologlar, günümüzde Meksika ile Guatemala arasındaki sınır yakınlarında yer alan Jataté ve Ixcán nehirlerinin çevresinde Sak-Bahlán olduğunu düşündükleri kalıntıları buldu.

“Hayatımda yaptığım en zorlu arazi gezisiydi, ama sonunda, işaretlediğim noktada arkeolojik kanıtlara ulaştık” diyor Lozada Toledo.

Arkeologlar, şimdiye kadar iki saha sezonu boyunca bu alanı haritalandırdı, kazılar yaptı ve yerleşimin ne zaman kullanıldığını test etti. Ancak daha yapılacak çok iş var.