İsveç’te Bulunan Viking Gemisi Başka Bir Döneme Ait Çıktı

İsveç’te bulunan bir gemi batığının, sanıldığı gibi Viking gemisi olmadığı ve İskandinavya’nın en eski karavela tarzı gemisi olduğu anlaşıldı.

Yapılan yeni analizler, bu 15. yüzyıl gemisinin İskandinavya’daki en eski “karavela” tarzı gemi olabileceğini gösteriyor. Bu inovatif tasarım, geminin ağır topları taşıyabilecek kadar güçlü olmasını sağladı.

Viking Çağı’ndan Değil, 15. Yüzyıldan

Stockholm’ün güneyindeki Landfjärden bölgesinde bulunan bu batık, 1800’lerden beri bilinen beş farklı gemi batığından biri. Batığın daha önce Viking Çağı’na (MS 793-1066) ait olduğu düşünülüyordu, ancak Vrak Denizcilik Arkeolojisi Müzesi uzmanlarının yaptığı yeni incelemeler, bu batıkların çoğunun 17. ve 18. yüzyıla ait olduğunu ortaya koydu.

Bölgedeki en eski gemi batığının ise 1480’den önce, hatta muhtemelen 1460’larda inşa edildiği tespit edildi. Araştırmayı yürüten müze küratörü ve proje yöneticisi Håkan Altrock, “Bu büyük bir gemi; yaklaşık 35 metre uzunluğunda ve 10 metre genişliğinde. Gövde iskeleti hala deniz tabanından yükseliyor ve kıç tarafında hem kıç direği hem de dümeni dik bir şekilde duruyor.”

Yeni Bir Gemi İnşa Tekniği: Karavela

Batığın en önemli özelliği, gövde tahtalarının karavela tarzında inşa edilmiş olması. Bu teknikte ahşap plakalar üst üste binmek yerine yan yana ve düz bir şekilde yerleştirildiği için gövde daha pürüzsüz oluyor.

Viking uzun gemileri gibi geleneksel İskandinav gemileri ise “clinker” (bindirmeli) tarzında yapılmıştı. Clinker yöntemi, üst üste bindirilmiş tahtalar sayesinde gemiye hafiflik ve esneklik kazandırıyordu.

Ancak 7. yüzyılda Akdeniz’de geliştirilen karavela tarzı, gemi gövdesinin daha güçlü çerçevelerle desteklenmesine olanak sağladı. 15. yüzyıldan itibaren savaş gemileri top taşımaya başladığında, bu yeni teknik geleneksel clinker tarzının yerini aldı.

İsveç Denizcilik Tarihi Açısından Önemli Bir Keşif

Bu yeni keşif, İsveç’in denizcilik tarihindeki büyük bir geçiş dönemine ışık tutuyor. Altrock’a göre Vrak 5 olarak adlandırılan bu gemi, Orta Çağ gemiciliğinden modern gemiciliğe geçişin önemli bir halkası.

Arkeologlar, batığın bulunduğu ahşabın İsveç’in güneyindeki Kalmar veya Blekinge bölgesinden kesildiğini belirledi.

Vrak Denizcilik Arkeolojisi Müzesi, gemi batığını fotogrametri yöntemiyle dijital olarak modelledi. Bu teknik, çekilen dijital fotoğrafların üç boyutlu bir model haline getirilmesini sağlıyor. Batığın detaylarını içeren bu dijital model artık çevrimiçi olarak incelenebiliyor.

Şimdi araştırmacılar, batık üzerinde daha kapsamlı bir kazı yapmak için fon arayışına girdiklerini duyurdu. Altrock, “Bu gemi, Orta Çağ ve modern gemi yapımı arasındaki büyüleyici bir bağlantıyı temsil ediyor” diyerek, keşfin önemini vurguluyor.

Live Science. 5 Mart 2025.