Tarihöncesi Taşımacılığa Dair En Eski Kanıtlar Bulundu

Arkeologlar, Amerika’daki en eski yerleşimcilerin 20.000 yıldan daha önce kullandığı ulaşım teknolojisine dair kanıtlar buldu.

Araştırma ekibi, New Mexico’daki White Sands Ulusal Parkı’nda eski insan ayak izlerinin yanında, büyük olasılıkla ahşap direklerden yapılmış ilkel taşıma araçları tarafından oluşturulmuş sürüklenme izleri keşfetti.

Daha önce yapılan çalışmalar, bölgede bulunan bazı ayak izlerinin 23.000 yıl öncesine tarihlendiğini ortaya koyarak, Amerika kıtasındaki en erken insan faaliyetlerinin tarihini geriye çekmişti.

(İlgili: Amerika’daki En Eski İnsan İzlerinin Tarihleri Doğrulandı)

Tekerleklerden Önce Ağır Yükler Nasıl Taşınıyordu?

Araştırmayı yöneten Bournemouth Üniversitesi’nden Profesör Matthew Bennett, keşif hakkında şunları söylüyor:

“En erken atalarımızın, göç ederken eşyalarını taşımak için bir tür ulaşım yöntemi kullanmış olması gerektiğini biliyoruz. Ancak ahşap araçlar çürüdüğü için doğrudan fiziksel kanıtlar günümüze ulaşmadı. Bu sürüklenme izleri, tekerlekli araçların icadından önce ağır ve hacimli yüklerin nasıl taşındığına dair ilk işaretleri veriyor.”

Ekip tarafından bulunan izlerden bazıları, tek bir çizgiden oluşuyor ve büyük olasılıkla bir ucundan birleştirilmiş iki direğin sürüklenmesiyle oluşmuş. Diğer bazı izler ise paralel iki çizgi şeklinde, bu da direklerin ortada çapraz şekilde bağlandığını gösteriyor.

Bu şekilde direklerin birleştirilmesiyle oluşturulan ilkel araçlara “travois” deniyor. Travois tipi taşıma araçlarının Kuzey Amerika’daki yerli halklar tarafından tarih boyunca kullanıldığı biliniyor.

İlk Göçmenler Çocuklarla Birlikte Seyahat Ediyordu

Araştırma kapsamında 2 ila 50 metre uzunluğunda çeşitli izler tespit edildi. Kurumuş çamur tabakasında korunarak tortullaşmış bu izler, eski insanların günlük yaşamlarına dair önemli bilgiler sunuyor.

Sürüklenme izlerinin insan ayak izleriyle birlikte bulunması, travoislerin hayvanlar yerine insanlar tarafından çekildiğini gösteriyor. Ayrıca, izlerin çoğunun çocuklara ait olduğu görülüyor, bu da çocukların yetişkinlerin yanında yürüyerek veya arkalarından gelerek ilerlediğini düşündürüyor.

White Sands Ulusal Parkı’ndaki çalışmalara katılan Yerli Amerikalılar da bu sonuca katıldıklarını belirtiyor:

Profesör Bennett, bu sahneyi modern bir benzetmeyle şu şekilde açıklıyor: “Hepimiz marketlerde alışveriş arabasını iterken etrafımızda çocukların dolaştığı bir sahneye aşinayız. Bu keşif, o sahnenin binlerce yıl önce tekerlek olmadan yaşanmış hali gibi görünüyor.”

Hipotezi Test Etmek İçin Deneysel Arkeoloji Kullanıldı

Araştırma ekibi, teorilerini test etmek için ahşap direklerden kendi basit travois araçlarını inşa etti. Daha sonra bu araçları İngiltere’de Poole Harbour’un çamur düzlüklerinde ve ABD’nin Maine kıyılarında sürüklediler.

Profesör Bennett, “Deneylerimizde, çamurda bıraktığımız ayak izleri ve direklerden kaynaklanan çizgiler, New Mexico’da keşfettiğimiz fosilleşmiş örneklerle aynı görünüme sahipti” diyor.

Bournemouth Üniversitesi’nden Dr. Sally Reynolds ise keşfin Amerika’daki ilk insanların hayatlarına dair sunduğu katkıya dikkat çekerek şunları ekliyor:

“White Sands’ta yaptığımız her yeni keşif, Amerika’ya ilk yerleşen insanların yaşamlarına dair bilgimizi artırıyor. Bu insanlar, Kuzey Amerika’ya seyahat eden ilk göçmenlerdi ve onların nasıl hareket ettiğini anlamak, hikâyelerini doğru bir şekilde anlatabilmek açısından büyük önem taşıyor.”

Bournemouth University. 24 Şubat 2025.

Makale: Bennett, M. R., Urban, T. M., Bustos, D. F., Reynolds, S. C., Jolie, E. A., Strehlau, H. C., … & Pigati, J. S. (2025). The ichnology of White Sands (New Mexico): linear traces and human footprints, evidence of transport technology?. Quaternary Science Advances, 100274.