15.800 Yıllık Çizimler, İnsanların Balık Ağıyla Avlandığını Gösteriyor

15.800 yıllık taş levhalar üzerindeki çizimler, ağ balıkçılığı uygulamalarının bilinen tek Üst Paleolitik dönem tasvirleri olabilir.

Almanya’daki Paleolitik döneme ait bir sitede yer alan çizimler, insanların o dönemde balık avlamak için ağ kullandığını düşündürüyor. Taş levhalara kazınmış bu çizimler, 15.800 yıl öncesine tarihlendi ve Gönnersdorf’taki bir tarihöncesi kamp alanında ortaya çıkarılan büyük bir sanat koleksiyonunun parçası.

Bu alanda toplamda 406 çizim yapılmış şist levha bulunmuştu. Geçmişte kapsamlı bir şekilde incelenen bu levhalardaki “balık” motifleri ise bugüne kadar fark edilmemişti. Ancak yeni bir çalışmanın yazarları, Reflectance Transformation Imaging (RTI) gibi ileri görüntüleme teknolojilerini kullanarak sekiz levhada balıkların ağlara takılmış olduğunu gösteren çizimleri tespit etti.

Araştırmacılar, şematik çizimleri tanımlarken, her bir örnekte “balığın merkezde yer alması, balığın üzerinde belirgin bir şekilde görülen ve onu aşan ızgara çizgilerinin bir tür kap – ağ ya da tuzak – oluşturduğunu düşündürüyor” diyor.

(İlgili: Soğuk İklim, Büyük Avlardan Balıkçılığa Geçişi Tetiklemiş)

Araştırmacılar, önce balık motiflerinin, ardından ızgara motiflerinin kazındığını ve bunun da balıkların başlangıçta özgürce yüzdüğü, ardından bir ağla yakalandığı dinamik bir avlanma sürecini betimlediğini belirtiyor. Bu bakış açısıyla yazarlar, bu kazıma desenlerin sadece balıkları değil, balık avlama eylemini ve kavramını yansıttığını öne sürüyor.

Bu varsayım, çizimlerdeki balıkların, Gönnersdorf’taki diğer taş devri sanat eserlerinde bulunan vahşi yaşam örneklerinden oldukça farklı olmasıyla destekleniyor. Araştırmacılara göre, detaylı ve doğal olarak betimlenmiş diğer hayvan çizimlerinin aksine, balıklar “soyut ve minimalist bir şekilde” tasvir edilmiş. Bu da eski sanatçıların balıktan ziyade av süreciyle ilgilendiğini gösteriyor.

Araştırmacılar ayrıca, Gönnersdorf’ta balık kalıntılarının bulunmuş olmasına dikkat çekiyor ve buradaki tarihöncesi insanların gerçekten de balık yediğini belirtiyor. Bu balıkların nasıl avlanmış olabileceğini düşünen yazarlar, “Ağlar, göç dönemlerinde daha büyük miktarda balık yakalamak için ideal ekipman olabilir” diyor.

Gönnersdorf’tan elde edilen diğer önemli kanıtlar, giyimli karakterleri tasvir eden oyma figürinler. Bu da Magdalenian dönemi boyunca (MÖ 17.000 ila 12.000 yılları arası) Paleolitik sanatçıların tekstil erişimine sahip olduklarını gösteriyor. Bu kumaşlar muhtemelen ipekotu veya ısırgan gibi lifli bitkilerden üretilmiş ve balık ağları yapmak için kullanılmış olabilir.

Bu çeşitli kanıtları bir araya getiren çalışmanın yazarları, “Gönnersdorf’taki balık kalıntılarının varlığı, tekstil üretimi ve kullanımına dair bulgular ve sekiz kazıma levhada ağlara takılmış balıkların tasvir edilmesi, Magdalenian bağlamında ağ ile balık avının ilk net kanıtını sağlıyor” sonucuna varıyor.

IFL Science. 6 Kasım 2024.

Makale: Robitaille, J., Meyering, L. E., Gaudzinski-Windheuser, S., Pettitt, P., Jöris, O., & Kentridge, R. (2024). Upper Palaeolithic Fishing Techniques: Insights from the Engraved Plaquettes of the Magdalenian site of Gönnersdorf, Germany. PLoS ONE.