Tunç Çağı Çömleklerinin Çoğunu 7 Yaşındaki Çocuklar Yapıyordu

Yaklaşık 4.500 yıl önce Ebla Krallığı’nın sınırındaki Tel Hama’da bulunan çömleklerin üçte ikisini küçük çocuklar yapmış.

Arkeologlar, Erken Tunç Çağı’nda (yaklaşık 4.500 yıl önce) en önemli Suriye krallıklarından biri olan Ebla Krallığı’nın sınırında bulunan Tel Hama yerleşiminde yapılmış 450 çömleği inceledi.

Araştırma sonucunda, çömlek kaplarının üçte ikisinin çocuklar tarafından yapıldığını buldular — çocuklar 7 ve 8 yaşından itibaren çalışmaya başlıyordu. Krallığın ihtiyaçları için çocukların kullanıldığına dair bulguların yanı sıra, endüstriyel çerçevenin dışında çocukların bağımsız yaratıcılıklarını da gösteren kanıtlar bulundu. Bu da erken kent toplumlarında bile çocukluğun yaratıcılık kıvılcımının var olduğunu gösteriyor.

Dr. Akiva Sanders tarafından yürütülen çalışma, Childhood in the Past dergisinde yayımlandı.

Dr. Sanders, “Araştırmamız, dünyadaki en eski krallıklardan biri olan Ebla Krallığı bölgesinde yaşamış çocukların hayatlarına nadir bir bakış sunuyor. Keşfimize göre, MÖ yaklaşık 2.400 ile 2.000 yılları arasında, krallığa bağlı şehirler endüstriyel çömlek üretiminde çocuk işçiliğine bağımlı hale gelmişti” diyor.

(İlgili: Tarihöncesi Çocuklar Kilden Heykelcikler mi Yaptılar?)

“Çocuklar 7 yaşından itibaren atölyelerde çalışıyor ve krallığın günlük yaşamında ve kraliyet ziyafetlerinde kullanılan bardakları olabildiğince standart şekilde üretmeleri için özel olarak eğitiliyorlardı”

Bilindiği gibi, bir insanın parmak izi hayatı boyunca değişmez. Bu nedenle, parmak izi kenarlarının yoğunluğu ölçülerek avuç içi büyüklüğü kabaca tahmin edilebilir ve bu sayede kişinin yaşı ve cinsiyeti de belirlenebilir.

Ebla Krallığı’nın güney sınırındaki Tel Hama’dan çıkarılan çömlekler 1930’larda kazıldı ve o zamandan beri Danimarka’daki Ulusal Müze’de saklanıyor. Çömleklerdeki parmak izlerinin analizinden, çoğunun çocuklar tarafından yapıldığı anlaşılıyor. Hama şehrinde çömleklerin üçte ikisi çocuklar tarafından yapılmış, geri kalan üçte biri ise yaşlı erkekler tarafından üretilmişti.

Dr. Sanders, “Erken Tunç Çağı’nın başlarında Levant ve Mezopotamya’da dünyanın ilk şehir krallıklarından bazıları ortaya çıktı” diyor. “Çömleklerdeki parmak izlerini kullanarak, kentselleşme ve hükümet işlevlerinin merkezileşmesi gibi süreçlerin çömlek endüstrisinin demografisini nasıl etkilediğini anlamak istedik”

“Hama yerleşimi, o dönemlerde seramik üretiminin merkeziydi ve başlangıçta çömlekçilerin 12-13 yaşlarında olduğunu gördük; çömlekçilerin yarısı 18 yaşın altındaydı ve erkeklerle kızlar eşit orandaydı.”

“Bu istatistik, Ebla Krallığı’nın kurulmasıyla değişti. Ziyafetlerde kullanılmak üzere daha fazla kadeh üretilmeye başlandı. Alkolle beslenen daha fazla ziyafet düzenlendiği için bardaklar sık sık kırılıyor ve daha fazla bardak yapılması gerekiyordu.”

“Krallık sadece çocuk işçiliğine daha fazla bağımlı hale gelmekle kalmadı, aynı zamanda çocuklar bardakları olabildiğince standart şekilde yapmaları için eğitildi. Bu, Avrupa ve Amerika’daki Sanayi Devrimi’nde de gördüğümüz bir olgu: Çocukları kontrol etmek ve onlara el işçiliğinde standartlaşmayı sağlamak için belirli hareketleri öğretmek çok kolay”

Ancak, çocukların hayatında başka bir nokta vardı: Kendileri için küçük figürler ve minyatür kaplar yapmak. Dr. Sanders, “Bu çocuklar, yetişkinlerin müdahalesi olmadan birbirlerine minyatür figürler ve kaplar yapmayı öğretiyorlardı” diyor.

“Bu eserlerin çocuklar tarafından yapıldığını rahatlıkla söyleyebiliriz — muhtemelen kadeh yapım atölyelerinden yetenekli çocuklar da bunlara dahildi. Görünüşe göre, bu figürlerde çocuklar yaratıcılıklarını ve hayal güçlerini ifade etmişlerdi”

Tel-Aviv University. 15 Ekim 2024.

Makale: Sanders, A. (2024). Child and Clay: Fingerprints of a Dual Engagement at Hama, Syria. Childhood in the Past, 17(2), 139-148.