Nabta Playa: Bilinen En Eski Astronomik Gözlemevi Olabilir mi?

Mısır’da bir taş çemberden oluşan Nabta Playa, 7.500 yıl önce insanlar tarafından yaz gündönümünü belirlemek için kullanılmış olabilir.

Mısır’ın güneybatısında, Asvan’ın yaklaşık 280 kilometre güneybatısında yer alan Nabta Playa, tarihin en eski astronomik gözlemevi olabileceği düşünülen gizemli bir taş çemberi barındırıyor. Bu taş çemberin, yaklaşık 7.500 yıl önce yaşamış olan antik Nubialılar tarafından yaz yağmurunu müjdeleyen yaz gündönümünü belirlemek için kullanıldığına inanılıyor.

Bu gizemli yapı, Stonehenge’den 2.000 yıl daha eski olmasıyla dikkat çekiyor. Bu da onu, dünya üzerinde bilinen en eski astronomik yapılar arasına yerleştiriyor. Günümüzde Nabta Playa’nın ana taşları, herhangi bir zarardan korunması amacıyla Asvan’daki bir müzede sergileniyor. Ancak, orijinalinde bu yapı, Nil Nehri’nin yaklaşık 100 kilometre batısındaki çölde, birkaç metre yüksekliğinde dikili taşlardan oluşan onlarca taş grubunu içeriyordu.

(İlgili: Bilinen En Eski Astronomik Gözlemevini Aborjinler Kurmuş Olabilir)

Taş çemberin ortasında bir mezar yapısı yer alıyordu. 2001 yılında yapılan kazılar sonucunda, mezarda insan kalıntılarına rastlanmadı, ancak eksiksiz bir inek iskeleti bulundu. Bu bulgu, bölgenin, hayvancılıkla uğraşan ve mevsimsel gölleri takip eden antik insanlar tarafından inşa edilmiş olabileceğini gösteriyor.

Nabta Playa’da bulunan taşların çoğunun, belirli yıldızların doğuşuyla hizalanacak şekilde yerleştirildiği düşünülüyor. Özellikle çemberin altı iç taşı, önemli göksel olayları işaret eden bir takvim işlevi görüyor olabilir. Bu altı taş, 29 dikilitaşla çevriliydi ve bazı araştırmacılar bu taşların ilkel bir takvim oluşturduğunu ileri sürüyor.

Araştırmacılar, taş çemberdeki belirli taşların, yaz gündönümünde güneşin doğuşunu işaret ettiğini ve bu işaretin, bu dönemde gölleri dolduracak yağmurların yaklaştığını haber verdiğini öne sürüyor. Ayrıca, taş çemberin merkezindeki üç taşın, Orion takımyıldızının kuşağını temsil ettiği, bazı taşların ise parlak yıldızlar olan Arcturus, Sirius ve Alpha Centauri‘nin mevsimsel doğuşlarını işaret ettiği de öneriliyor.

Bu yapı, eski insanların gökyüzünü nasıl incelediklerini ve astronomi ile yaşamlarını nasıl şekillendirdiklerini anlamamız için büyük bir kapı aralıyor. Nabta Playa, sadece tarihöncesi bir takvim ya da gözlemevi değil, aynı zamanda bu insanların doğa ile olan ilişkisini ve mevsimlere dayalı yaşamlarını anlamamıza da yardımcı oluyor.

Günümüzden binlerce yıl önce yaşamış bu insanlar, gökyüzüne bakarak yaşamlarını organize eden sofistike bir kültüre sahipti.