Yaşayan Son Yabani At Türünün Genomu Haritalandırıldı

Araştırmacılar, nesli tükenmekte olan Przewalski yaban atının genomunun tamamını başarıyla haritalandırdı.

Koruma çabaları sayesinde, bir zamanlar vahşi doğada nesli tükenen bu türün şimdi yaklaşık 2.000 bireylik bir popülasyonu var.

“G3: Genler, Genomlar, Genetik” dergisinde yayımlanan çalışma, Veteriner Tıp Fakültesi araştırmacıları Nicole Flack ve Lauren Hughes ile Gıda, Tarım ve Doğal Kaynak Bilimleri Fakültesi’nden profesör Christopher Faulk tarafından yürütüldü. Michigan Üniversitesi öğrencileri de Faulk’un hayvan bilimi dersi aracılığıyla genom dizilimine katkıda bulundular.

Bir hayvanın temel planını oluşturan genom, bir türü benzersiz kılan özellikleri ve bir popülasyonun sağlığı hakkında bize önemli bilgiler sunar. Faulk, öğrencilerinin dünyanın en yüksek kalitede Przewalski yaban atı genomunu üretmek için birlikte çalıştıklarını söylüyor.

(İlgili: DNA Analizine Göre Dünyada Hiç Yabani At Yok)

Araştırmacılar artık bu genomu, gen mutasyonlarının Przewalski yaban atı sağlığı ve korunması açısından ne anlama geldiğine dair doğru tahminlerde bulunmak için bir araç olarak kullanabilirler. Faulk’a göre, genleri iyi bir referans olmadan incelemek, kutunun üzerinde resim olmadan 3 milyar parçalık bir yapboz yapmaya benziyor. Önemli bir gendeki mutasyonları inceleyen araştırmacılar, bulmacalarını doğru bir şekilde tamamlayabilmek için iyi bir referans resmine ihtiyaç duyuyor.

Araştırmacılar, Minnesota Hayvanat Bahçesi’nde yaşayan 10 yaşındaki Przewalski kısrağı Varuschka’dan alınan kan örneğini kullanarak türün temsili bir gen haritasını oluşturdu. Hayvanat bahçesi, 1970’lerden bu yana doğan 50’den fazla tay ile Przewalski atı yetiştiriciliği ve yönetiminde uzun bir geçmişe sahip.

Minnesota Hayvanat Bahçesi’nde veteriner hekim olarak görev yapan Anne Rivas, hem hayvanat bahçelerinde hem de vahşi doğada popülasyonları iyileşmeye devam ederken türün genetik sağlığını korumak amacıyla Minnesota Üniversitesi ile işbirliği yaptıklarını ifade ediyor. Ayrıca, koruma çabalarının bir sonucu olarak topluma bu atları görme fırsatını sunmaktan büyük heyecan duyduklarını belirtiyor.

Genomu oluşturmak için kullanılan ileri dizileme teknolojisi, yaklaşık bir gazoz kutusu büyüklüğünde küçük bir makine kullanıyor. Taşınabilir olması, bu yöntemin uzak yerlerdeki yabani Przewalski atlarının daha fazla incelenmesi için uyarlanabileceği anlamına geliyor.

Referans genomun gelecekteki uygulamaları arasında atların çevresel değişikliklere uyum sağlamasına yardımcı olan genlerin incelenmesi, belirli özellikler veya hastalıklarla ilişkili mutasyonların belirlenmesi ve genetik çeşitliliği artırmak için gelecekteki ıslah kararlarına rehberlik edilmesi yer alabilir.

Przewalski atının neslinin tükenmek üzere olduğu dönemde meydana gelen aşırı popülasyon darboğazı göz önüne alındığında, böyle bir anlayış, devam eden ıslah çabaları açısından büyük önem taşıyor.

Minnesota Üniversitesi. 14 Haziran 2024.

Makale: Flack, N., Hughes, L., Cassens, J., Enriquez, M., Gebeyehu, S., Alshagawi, M., Hatfield, J., Kauffman, A., Brown, B., Klaeui, C., Mabrouk, I.F., Walls, C., Yeater, T., Rivas, A., Faulk C. (2024). The genome of Przewalski’s horse (Equus ferus przewalskii). G3 Genes|Genomes|Genetics, 581252.