Mardin’deki Kaya Mezarında Anadolu Parsına Ait Kemikler Bulundu

Mardin’de Roma dönemine ait bir villa kalıntısının olduğu bölgedeki bir kaya mezarında, Anadolu parsına ait 1.500 yıllık çene kemikleri bulundu.

Mardin’in Kızıltepe ilçesinde, Roma dönemine ait villa kalıntısında deniz canlıları figürlü mozaiklerin bulunduğu bölgedeki bir kaya mezarda Anadolu leoparına (Anadolu parsı) ait 1.500 yıllık çene kemikleri bulundu.

Halk arasında “Kela Hanma (Hanım Kalesi)” olarak bilinen alanda yürütülen kurtarma kazılarında, Antik Roma’da merkezi bir yapı ve bunun etrafına yayılmış daha küçük ek yapıların oluşturduğu duvarlarla çevrili kırsal yerleşim yeri mozaikli villa rustica (çiftlik, kır evi) yakınlarında, dört kaya mezar tespit edildi.

Kaya mezarın birinde yapılan incelemede, yaklaşık 10 insana ait kemikler ile hayvan kemikleri ortaya çıkarıldı. Hayvan kemiklerinin arasında, nesli tehlike altında olan Anadolu leoparına ait 1.500 yıllık iki alt ve bir üst çene kemiği olduğu anlaşıldı.

(İlgili: Şanlıurfa Sayburç’ta ‘Leoparlı İnsan’ Sahnesi Bulundu)

MS 5. ila 7. yüzyıla tarihlenen kaya mezarlardan birinin dromos’unun (mezar odasına girişi sağlayan dar ve uzun geçit) girişi kısmen tahrip olmuş durumdaydı. Kaya mezarın içinde klineler (ölü yatağı) ve klinelerin önünde de sunak yer alıyor.

Kazı Başkanı Mardin Müze Müdürü Abdulgani Tarkan, ilk defa bu bölgede kaya mezarda bir kline önünde sunağa rastladıklarını söylüyor.

Söz konusu mezarda ayrıca Anadolu parsına ait kemikler tespit edildi. Bu kemikler, hâlâ ülkemizde birkaç yerde yaşadığı bilinen bir kedi türü olan Anadolu parsına ait bölgede bilinen en eski iskelet oldu.

Araştırmacılar, Anadolu parsının burayı belki barınak olarak kullandığını ve burada ölmüş olabileceğini düşünüyor. Bir diğer tahmin de avlanılıp mezara konulmuş olabileceği yönünde.

Mardin Artuklu Üniversitesi’nden zooarkeolog Doç. Dr. Abu B. Siddiq, diş yapısı, çene yapısının düz olması ve referans örneklerle yapılan karşılaştırmalar sonucu bu çene kemiklerinin Anadolu parsına ait olduğunu kesinleştirdiklerini söylüyor.

Anadolu’da yırtıcı büyük kedigiller familyasından Asya aslanı, Anadolu parsı ve vaşağın yaşıyordu. Asya aslanının neslinin tamamen tükendi, Anadolu parsı da 1980’lere kadar nesli tükenen bir hayvan olarak biliniyordu ancak son yıllarda Türkiye’nin doğu bölgelerinde nadiren görülebiliyor.

1974 yılından beri görüntülenemeyen Anadolu leoparının hala yaşadığına dair son bulgu, 2022 yılında fotokapanla çekilen görüntüler oldu. Anadolu leoparının kemikleri, arkeolojik kayıtlardan bilinmese de, tasvirlerine Neolitik dönemde sıkça rastlanıyor. Karahantepe’de sırtında leopar taşıyan insan heykeli, Sayburç’ta bir insan ve iki yanındaki leoparlar, Çatalhöyük’ten sıvalı leopar kabartmaları gibi birçok arkeolojik bulgu var.