Neandertaller ile İlk Olarak 250.000 Yıl Önce Çiftleşmişiz

Yeni araştırmaya göre Neandertaller ve anatomik olarak modern insanlar ilk olarak 250.000 yıl önce çiftleşti; bu tarih düşünülenden çok daha eski.

120.000 yıl önce Sibirya’da yaşayan bir Neandertal’in genomları ile Sahra altı Afrika’daki modern insanların genomlarının karşılaştırılması, her iki türün göç ve melezleşme tarihine dair yeni bilgiler ortaya çıkardı.

Nature dergisinde 2016 yılında yayımlanan bir genetik analize göre, şimdiye kadar Neandertaller ve anatomik olarak modern insanların (Homo sapiens) ilk kez 75.000 yıl önce çiftleştiğine inanılıyordu. Ancak Current Biology dergisinde yayımlanan yeni bir analiz, Afrika’daki bir grup Homo sapiens’in yaklaşık 250.000 yıl önce Avrasya’daki Neandertallerle çiftleştiğini ortaya çıkardı.

Bu insan grubu daha sonra yok oldu, ancak Neandertallerin DNA’sında bu melezleşme olayından kaynaklanan genetik bir iz bıraktı; Sibirya’da keşfedilen Neandertal genomunun yüzde 6’sı insan DNA’sını içeriyordu. Neandertallerle çiftleşen insan grupları Afrika’ya geri göç ettiğinde, anatomik olarak modern insanlardan oluşan bazı Sahra altı popülasyonları da Neandertal DNA’sını miras aldı.

(İlgili: Soyu Tükenmiş İnsan Türlerinin Genetik Mirası Ortaya Çıkıyor)

Estonya’daki Tartu Üniversitesi’nde evrim ve popülasyon genomiği alanında doçent olan ve araştırmaya dahil olmayan Michael Dannemann, “Bu araştırmadan elde edilen bilgiler, modern insan genomlarındaki Neandertal DNA’sını ve bunun tersi süreci daha büyük bir doğrulukla açıklamamıza olanak tanıyacak.” diyor.

“Bu, bilim insanlarının melezleşme olaylarının her iki grubun fiziksel özelliklerini nasıl etkilediğini tahmin etmesine ve modern insanlarla Neandertaller arasındaki göç kalıpları ve etkileşimlerine ilişkin anlayışımızı geliştirmesine yardımcı olacak.”

2020 yılında, modern insan-Neandertal çiftleşmesinin çoğunun Avrasya’da gerçekleştiği fikri, Cell dergisinde Sahra altı Afrika’daki insan genomlarında Neandertal DNA’sı bulan bir çalışmayla tartışıldı. Ancak bu DNA’nın kökeni bilinmiyordu ve analiz, esas olarak Nijer-Kongo bağlantılı popülasyonlarla sınırlıydı.

Yeni çalışmada yazarlar, Sibirya’daki 122.000 yıllık “Altay Neandertalinin” genomunu, 12 modern Sahra altı Afrika popülasyonundan 180 kişinin genomuyla karşılaştırdı. Daha sonra modern insan genomundaki Neandertal DNA’sının kökenlerini ortaya çıkarmak için istatistiksel bir araç geliştirdiler.

Pennsylvania Üniversitesi Genetik Bölümü’nden çalışmanın ortak yazarı Alexander Platt, “İstatistiksel analiz, hem insanlar hem de Neandertaller tarafından paylaşılan genlere baktı ve belirli alellerin veya genetik varyantların Neandertal kökenli gibi görünüp modern insanlara mı geçtiğini veya tam tersi mi olduğunu belirlemeye çalıştı.” diyor.

Yazarlar, incelenen tüm Sahra altı genomlarının, esas olarak bu 250.000 yıllık insan-Neandertal melezleme olayından gelen Neandertal DNA’sı içerdiğini buldu. Bazı Sahra altı popülasyonlarının genomlarının yüzde 1,5 kadarı, Afrika’ya geri göç eden insanlardan miras kalan Neandertal DNA’sına sahipti.

Ek olarak araştırmacılar, Neandertal genomundaki insan DNA’sının çoğunun kodlamayan bölgelerde (proteinleri kodlamayan DNA anlamına gelir) yer aldığını buldular; bu da Neandertal evrimi sırasında insan genlerinin seçildiğine işaret ediyor. Üstelik insan genomunda da aynı yerde Neandertal DNA’sı eksikti.

Araştırmada yer almayan Colorado Boulder Üniversitesi’nden popülasyon genetikçisi Fernando Villanea, “Bu, DNA’nın hiçbir bölgesinin diğerinden özellikle daha iyi olmadığı, yalnızca genomun geri kalanıyla kötü eşleşmeler olduğu anlamına geliyor.” diyor.

Yazarlar mevcut bulguların insanın evrimiyle ilgili diğer soruların yanıtlanmasına yardımcı olacağını umuyor.

Pennsylvania Üniversitesi’nden çalışmanın yazarı ve genetik ve biyoloji profesörü Sarah Tishkoff, “250.000 yıl önce var olan bu popülasyonun genomu hakkında daha fazla bilgi edinmek ve bunu modern insanın genomuyla karşılaştırmak gerçekten harika olurdu. Belki bu bize insanın evrim tarihi veya adaptasyonu hakkında ilginç şeyler anlatır.” diyor.

Live Science. 24 Ekim 2023.

Makale: Harris, D. N., Platt, A., Hansen, M. E., Fan, S., McQuillan, M. A., Nyambo, T., … & Tishkoff, S. A. (2023). Diverse African genomes reveal selection on ancient modern human introgressions in Neanderthals. Current Biology.