Nadir Bir Fosilde Yırtıcı Dinozorun Bağırsakları Belirlendi

Çin’deki paleontologlar, 100 milyon yıldan daha uzun bir süre önce yaşamış kuş benzeri bir dinozorun dikkat çekici bağırsak kalıntılarını incelediler.

100 milyon yıldan daha uzun bir süre önce, kuş benzeri bir dinozor bir göle sürüklendi ve şu anda Çin olan yerde istisnai bir fosile dönüştü. Söz konusu fosil, kuş olmayan dinozorlardan bilinen birkaç bozulmamış bağırsak kalıntısından birine sahip.

Paleontologlar, yeni keşfedilen Daurlong wangi türüne ve modern kuşların atalarını içeren dromaeosauridler adı verilen bir dinozor soyuna ait fosilleşmiş canavarın “karnında büyük mavimsi bir tabaka” gördüklerinde özel bir şey ortaya bulduklarını anladılar.

Araştırmacılar, Scientific Reports dergisinde yayımlanan çalışmada, bu mavimsi katmanın dinozorun bağırsağının “olağanüstü” korunmuş hali olduğunu söylüyor.

(İlgili: 47 Milyon Yıllık Yılan Fosilinde Canlı Doğum Kanıtı)

Bulgu, hem kuş hem de dinozor bağırsağı evrimi hakkında değerli bilgiler sunarak, araştırmacılara Alt Kretase döneminde (145 milyon ila 100,5 milyon yıl önce) akşam yemeğine dair daha net bir resim sunuyor.

Daurlong wangi gibi “yırtıcı kuşlar” olarak da bilinen Dromaeosauridler çoğunlukla küçük, tüylü ve etçildi. Bu grup, Dünya üzerinde Jura döneminin ortasından (yaklaşık 167 milyon yıl önce) Kretase döneminin sonuna kadar (66 milyon yıl önce) varlığını sürdürdü.

Aralarında Velociraptor ve Deinonychus gibi en ünlü popüler kültür dinozorlarından bazıları vardı. Ancak popülaritelerine rağmen, bağırsakları hakkında çok az şey biliniyor.

Yumuşak dokuların korunması herhangi bir fosil için nadir bir durum ve bağırsakların korunma durumu dinozorlarda özellikle çok daha nadir. Parma merkezli bağımsız bir paleontolog olan araştırmanın ortak yazarı Andrea Cau, “Bu, dromaeosauridler arasındaki ilk vaka.” diyor.

Çürümeye neden olan bakterilerin kıkırdak ve organlar gibi hassas yumuşak dokuları yemesini önlemek için fosilleşme koşullarının doğru olması gerekir. Yeni tanımlanan Daurlong wangi örneği, günümüz İç Moğolistan’ında iyi korunmuş fosillerle tanınan bir bölge olan Jehol Biota olarak bilinen yerde, bir su kütlesinin dibindeki yumuşak, ince tortuların altına muhtemelen çok hızlı bir şekilde gömülmüştü. Orada, aerobik bakterilerin yaşayamadığı düşük oksijenli ortamda, dinozor kalıntıları fosillere dönüştü.

Araştırmacılar dinozorun cinsine, İç Moğolistan’daki Daur halkından ve Çince “ejderha” anlamına gelen “long” kelimesinden esinlenerek “Daurlong” adını verdiler. Türün adı “wangi” ise, Moğol Doğa Tarihi Müzesi müdürü Wang Junyou’dan geliyor.

Olağanüstü derecede iyi korunması, Daurlong wangi’nin nasıl yaşadığı ve ne yemiş olabileceği konusunda fikir veriyor. Bağırsak yolu, etçil dinozorlardan bilinen çok az sayıdaki diğer kalıntılara benziyor, bu da daha hepçil dromaeosaurid bağırsak planlarının Kretase dönemini takip eden modern kuşlara kadar evrimleşmediğini gösteriyor.

Ayrıca Daurlong wangi’nin, memeliler (Mezozoik çağda porsuklardan daha büyük olmayanlar), balıklar, diğer küçük dinozorlar ve muhtemelen amfibiler gibi küçük avlar yediği de anlaşılıyor. “Daurlong bölgesindeki kurbağaların ve diğer amfibilerin bolluğu göz önüne alındığında, bu dromaeosaurid’in kurbağaları ve semenderleri avlamış olması mümkün.”

Daurlong wangi’nin bağırsakları korunmuş olsa da midesi korunmamıştı. Belki de “hayvanın ölümünden hemen sonra midesinin aşırı asitli ortamı” onun mineralleşip fosilleşmesini engellemişti.

1993 yapımı “Jurassic Park” filmindeki tasvirlerinin aksine, çoğu dromaeosaurid nispeten küçük ve hafifti. Daurlong wangi’nin kendisi, uçtan kuyruğa 1,5 metreden biraz daha kısaydı, yaklaşık bir midilli büyüklüğündeydi. Ve ailesinin diğer üyeleri gibi tüyleri vardı.

Araştırmacılar gelecekte, tüyleri, yaşamı ve muhtemelen ölümü hakkında fikir edinmek için örneği daha yakından incelemeyi planlıyor.

“Umudumuz, tüy rengi hakkında bazı bilgiler belirlemek ve yumuşak dokuların korunmasına yol açan özel koşulları daha iyi anlamak.”

Live Science. 26 Kasım 2022.

Makale: Wang, X., Cau, A., Guo, B. et al. (2022). Intestinal preservation in a birdlike dinosaur supports conservatism in digestive canal evolution among theropods. Sci Rep 12, 19965