Girit Adasının Uzak Bir Köşesinde Odeon Yapısı Bulundu

Girit’te, müzik yarışmaları ve belediye meclisi toplantıları gibi etkinlikler için kullanılmış olabilecek eski bir Roma odeonu keşfedildi.

Güneybatı Girit’te dağlarla çevrili bir koyda, arkeolojik kalıntılarına yalnızca deniz yoluyla veya uzun bir yürüyüşle ulaşılabilen antik bir şehir olan Lissos’un kalıntıları yer alıyor. İzolasyonu nedeniyle Lissos, arkeologlar tarafından onlarca yıldır araştırılmamıştı. Yine de Lissos’taki yeni çalışma, modern bir oditoryuma benzeyen ve şehrin refahının göstergesi olan bir odeonu ortaya çıkardı.

Daha önce yapılan araştırmalar, Lissos’un MÖ 4. yüzyılda tarih kitaplarına girmesinden çok önce iskan edildiğini göstermişti. Günümüz Libya’sında büyük bir antik Yunan şehri olan Cyrene’den Akdeniz’in karşısındaki konumu, muhtemelen Lissos’un Akdeniz ticaret yollarında önemli bir durak olduğu anlamına geliyordu.

(İlgili: Girit Adasında 3.000 Yıllık Zeytin Ağacı Hala Meyve Veriyor)

Antik Yunan tıp tanrısı Asklepios’a ait benzersiz bir tapınak; bir yerleşim alanı; iki katlı mezarları olan etkileyici bir mezarlık; Roma hamamları; ve Hıristiyan kiliseleri. Arkeologlar, Lissos’ta yarım yüzyıldan uzun bir süre sonra yapılan ilk kazının ardından bu yapılar listesine şimdi de bir odeon eklediler.

Tarih Öncesi ve Klasik Eski Eserler ve Müzeler Dairesi başkan yardımcısı Katerina Tzanakaki, yeni projeyi yönetti ve odeonların “dersler, edebi ve müzikal yarışmalar veya tiyatro gösterileri için kullanıldığını” söylüyor.

Odeon kazısının ilk aşamasında, Tzanakaki ve ekibi sahnenin bir bölümünü, 14 sıra oturma düzenini ve iki tonozlu yan odayı ortaya çıkardı. Söz konusu odeon, Lissos’taki Asklepios tapınağının yeni bir mozaik taban ve Roma imparatorları Tiberius ve Drusus’un portreleriyle siyasi bir merkeze dönüştürüldüğü Roma dönemine, kabaca MS 1. ila 4. yüzyıllara tarihleniyor.

Ne yazık ki, odeon antik çağda büyük olasılıkla MS 365’teki güçlü bir depremin sonucu olarak düşen büyük kayalar tarafından ağır hasar gördü. Concordia Üniversitesi’nde bu projede yer almayan klasik bir arkeolog olan Jane Francis, Mısır’ın İskenderiye kenti kadar uzaklarda yıkıcı güce sahip bir tsunaminin bu depremle ilişkili olduğunu söylüyor. Lissos’un tamamı birkaç metre yükseldi, bu yüzden yerleşim bugünkünden daha büyük olmalıydı ve tiyatro kıyıya daha yakın olmalıydı.

Odeon, şehir merkezine bitişik olduğu için, araştırmacılar belediye meclisi toplantıları için bir yapı olan bouleuterion olarak da kullanılmış olabileceğini düşünüyor.

Francis ve Carleton Üniversitesi’nde klasik bir arkeolog olan kocası George W. Harrison, yapının büyüklüğü ve tarihinin büyük olasılıkla bir odeon olduğu anlamına geldiğini, ancak kapalı bir tiyatro olarak tasarlanıp kullanılması gerçeğinin, belediye binası olarak ikincil kullanımı engellemediğini söylüyor.

Yunanistan Kültür ve Spor Bakanlığı’nın yaptığı açıklamaya göre, yeni ortaya çıkarılan yapının kesin tanımı gelecekteki çalışmalar için beklemek zorunda kalsa da, antik kentin merkezi bir noktasında, Asklepios tapınağının yakınında bir kamu binasının keşfi, bölgenin arkeolojik ve tarihi ufkuna yeni bilgiler ekliyor.

Francis ve Harrison, keşfin nadir olduğu konusunda hemfikir: “Girit’te çok fazla iyi korunmuş tiyatro yok ve daha da az bouleuterion var.”

Gelecekteki çalışmalar, Tzanakaki’nin odeonu destekleyen bir dış duvar olup olmadığını belirlemesine yardımcı olacak ve bu bulgu restorasyon çalışmalarını etkileyecek. Bu arada, Lissos arkeolojik sit alanı da halka açık; yakındaki Sougia kasabasından kısa bir tekne turu veya iki saatlik bir yürüyüşle ulaşılabilir.

Live Science. 10 Kasım 2022.