Avrupa’daki En Erken Süt Kullanımı Tarihlendirildi

Çömleklerdeki yağ kalıntılarının incelenmesi, Orta Avrupa’da sütün ilk çiftçiler tarafından yaklaşık 7.400 yıl önce Neolitik çağda kullanıldığını gösterdi.

Yapılan yeni bir araştırma, Orta Avrupa’da sütün ilk çiftçiler tarafından yaklaşık 7.400 yıl önce Neolitik dönemde kullanıldığını, insanların sütten besin elde etme yeteneğini geliştirdiğini ve süt endüstrisinin ilk temellerini oluşturduğunu gösterdi.

Bristol Üniversitesi tarafından yürütülen ve Proceedings of the National Academy of Sciences’da (PNAS) yayınlanan uluslararası araştırma, MÖ 54. yüzyıldan kalma çanak çömlek kapların kenarlarında korunan süt yağı izlerini tarihlemek için öncü bir teknik kullandı.

Bu yöntem, hayvansal yağ kalıntılarından elde edilen yağ asitlerini hedef alarak, tarih öncesi zamanlarda yeni gıda maddelerinin kullanılışını saptamak için benzersiz bir şekilde uygun.

(İlgili: Sütçülük, Eski Moğolistan’da Dramatik Değişimlere Yol Açtı)

Bristol Üniversitesi’nde arkeoloji kimya bölümünde Doktorasını tamamlarken araştırmayı yürüten baş yazar Dr. Emmanuelle Casanova, “Tarih öncesi çağlarda insanlar tarafından süt sömürüsünün başlangıcını doğru bir şekilde tarihlendirebilmek şaşırtıcı. Agropastoralizmin gelişimi, günümüze kadar devam eden süt ve süt ürünleri gibi yeni gıda ürünlerini getirerek tarih öncesi insan diyetini dönüştürdü.” diyor.

Güneydoğu, Doğu ve Batı Avrupa’daki bu yerleşimciler, Orta Avrupa’daki Linearbandkeramik (LBK) kültürü olarak bilinen en eski Neolitik tarım gruplarıydı. Bu araştırmanın bulguları, bölgedeki ilk yerleşimcilerden bazılarının sütü büyük ölçekte kullandığını gösterdi.

Bu çalışma, Bristol Üniversitesi Kimya Okulu’ndan Profesör Richard Evershed tarafından yönetilen Avrupa Araştırma Konseyi (ERC) NeoMilk projesinin bir parçasıydı.

Ekibi, gıda kalıntıları için 70 LBK yerleşim yerinden 4300’den fazla çanak çömlek analiz etti. Sonuçlar, bölge genelinde süt kullanımında önemli farklılıklar olduğunu ortaya çıkardı; bölgelerin sadece yüzde 65’inde çömlek kaplarda süt yağlarına dair kanıtlar mevcuttu ve süt kullanımı yaygındı. Ancak sütün bu ilk çiftçiler tarafından evrensel olarak benimsenmediği ortaya çıktı.

Süt kalıntıları olan alanlara ve çömleklere odaklanan araştırmacılar, LBK çiftçileri tarafından süt sömürüsünün ortaya çıkışını göstermek için yaklaşık 30 yeni radyokarbon tarihi elde etti. Bu yeni tarihler, MÖ 6. binyılın ortalarındaki en erken LBK yerleşimlerine karşılık geliyor.

Araştırmanın eş yazarı Profesör Evershed, “Bu araştırma, insan gıda tedarik uygulamalarındaki büyük değişikliklerin zamanlamasına ilişkin yeni bilgiler sağladığı için son derece önemli. Faaliyet ölçeğindeki farklılıklara rağmen, sütlü gıdaların Erken Neolitik Çağ’da yaygın bir şekilde dolaşımda olduğuna dair açık kanıtlar sağlıyor.” diyor.

University of Bristol. 18 Ekim 2022.

Makale: Casanova, E., Knowles, T. D., Bayliss, A., Roffet-Salque, M., Heyd, V., Pyzel, J., … & Evershed, R. P. (2022). Dating the emergence of dairying by the first farmers of Central Europe using 14C analysis of fatty acids preserved in pottery vessels. Proceedings of the National Academy of Sciences, 119(43), e2109325118.