Mayaların Kutsal Kakao Bahçelerinin İzleri Bulundu

Araştırmacılar, Yucatan Yarımadasında doğal olarak oluşmuş obruklarda, Mayaların kutsal kakao yetiştirdiğine dair izler buldular.

Binlerce yıl Orta Amerika’da yaşamış antik Maya halkı için, çikolatanın yapıldığı kakao bitkisi tanrıların bir armağanı olarak kabul edildi – o kadar ki, bu ağaçlardan elde edilen taneler bir para birimi olarak kullanıldı.

Şimdi ise araştırmacılar, Mayaların kutsal kakao bahçelerini ektiği yeni yerleri belirleyebildiler ve uzun zaman önce bitkilerin gelişmesi için ideal nem ve gölge dengesini sağlayacak olan korunaklı cenote topraklarında eski mahsulün izlerini buldular. Cenote, yer altı sularını açığa çıkaran kireç taşı ana kayalarının çökmesinden kaynaklanan doğal bir çukur veya obruklardı.

(İlgili: Maya Uygarlığı Para Olarak Çikolata Kullanıyordu)

Bu cenote’ler, Meksika’nın Yucatán Yarımadası’nda, koşulların uygun olmayacağı açıkta kalan yüzeyde değil, kendi mikro iklimlerine sahip alanlarda var. Yapılan araştırmada, cenotelerin, kakao bitkilerinin büyümesi için önemli biyolojik belirteçler olan teobromin ve kafein içerdiği bulundu.

Ekip ayrıca, bu gizli yerlerde gerçekleştirilen çok sayıda ritüel belirtisi keşfetti: Taş merdivenler ve oymalar, sunaklar ve daha yüksek güçlere adak olarak kullanılmış yeşim ve seramikler.

Toprak bilimci Richard Terry, “Birkaç yıl teobromin aradık ve bazı yerlerde beklemediğimiz halde kakao bulduk.” diyor.

“Ayrıca tören eserlerini görünce de şaşırdık. Öğrencilerim bu obruklardan birine iple indi ve ‘Vay canına! Burada bir yapı var!’ dediler. Obruğun üçte birini taşla dolduran bir merdiven vardı.”

Bu düdenlerden çıkarılan toprak, sıcak su ile kaplanmadan önce kurutuldu ve elendi. Ayrı ayrı elementleri ayırmak için bir santrifüje kondu. Daha sonra toprağın ne içerdiğini görmek için kütle spektrometrisi kullanıldı. Son olarak, sonuçlar kontrol numuneleri ile karşılaştırılarak doğrulandı.

Meksika’daki Coba yakınlarındaki obruklardan birinin Geç Post-Klasik dönemde (MS 1000-1400) kutsal bir kakao bahçesinin yeri olduğu düşünülüyor. Bir heykelciğin kolu ve bileziği, ayrıca birkaç seramik model kakao kapsülü ve hala büyümekte olan kakao ağaçlarının kalıntıları bulundu.

Terry, “Şimdi dini yapılar ve bu obruklarda yetişen dini ürünler arasında bu bağlantılara sahibiz. Kakao çekirdeklerinin para birimi olarak kullanıldığını bilmek, obrukların paranın yetiştirilip kontrol edilebileceği bir yer olduğu anlamına gelir.” diyor.

Yucatán Yarımadası’nda, karstik süreçler (çözünür kayaların çözünmesi) olarak yaratılan ve peyzajda batık oyuklar oluşturan obruklar yaygındı. Görünüşe göre Mayalar, bu doğal oyuklardan tam olarak yararlanmıştı.

Dahası, obrukların birçoğu bir zamanlar yoğun bir ticaret yolu olan 120 kilometrelik Maya yoluna yakın, bu da yolun yapımından sorumlu kişilerin kakao üretiminde de kilit rol oynadığını gösteriyor.

Tüm bunlar, bu büyüleyici insanlar hakkında artan bilgimize katkıda bulunuyor: İster LIDAR tarama teknolojisi, isterse yepyeni toprak analiz prosedürleri olsun, bilim insanları, eski Maya uygarlığının halklarının nasıl yaşadıkları hakkında giderek daha fazla ayrıntıyı bir araya getiriyorlar.

Terry, “Bu yeni anlayış, ekonomik, politik ve manevi değeri olan oldukça yüklü bir Maya manzarasının zengin bir tarihsel anlatısını yaratıyor.” diyor.

Science Alert. 2 Şubat 2022.

Makale: Terry, R. E., Brown, B. M., Stanton, T. W., Ardren, T., Anaya, T. C., Lowry, J., … & Balzotti, C. S. (2022). Soil biomarkers of cacao tree cultivation in the sacred cacao groves of the northern Maya lowlands. Journal of Archaeological Science: Reports, 41, 103331.