Aşırı Soğuk Bile İnsanların İberya’ya Yerleşmesini Engellemedi

Yeni bir araştırma, modern insanların İber Yarımadası’nda 25.000 ila 20.000 yıl önce en soğuk dönemlerde bile var olduğunu gösteriyor.

Anatomik olarak modern insanların belli bölgelerdeki ortaya çıkış tarihi bilim insanları tarafından her zaman bir tartışma konusu. Bu bölgelerin Batı Avrupa’daki örneği ise, modern insanların Avrasya’ya yayılışları sırasında yerleştikleri en son bölge kabul edilen İber Yarımadası.

Geleneksel kanı, modern insanların İberya’ya, Son Buzul Maksimum’dan kalma buz örtüsünün eridiği 19.000 yıl öncesine kadar ayak basmadığı yönünde. Ancak, güncel araştırmalar farklı bir gerçeğin varlığını ortaya koyuyor. Giderek artan kanıtlar, avcı-toplayıcı gruplarının İberya’nın iç kesimlerine Solutreyen dönemlerinde, yani 25.000 ila 20.000 yıl önce girip yerleştiklerini gösteriyor.

(İber Yarımadası’nda Büyük Bir Neandertal Av Kampı Bulundu)

Yürütülen yeni saha çalışmaları ve laboratuvar incelemeleri; insanların İberya’ya 26.000 yıl kadar önce yerleştiğini ortaya koydu. Veriler bize, önceki kanının aksine, son buzul çağının en soğuk dönemlerinden biri olan 2. Heinrich Olayı’nın dahi ilk Homo sapiens avcı-toplayıcılarını İberya’nın iç kesimlerine yerleşmekten alıkoyamadığını gösteriyor.

Verilere, İspanya’daki Pena Capon kaya sığınağında ulaşıldı. Söz konusu alanda 2015 yılından beri saha çalışmaları yürütülmekteydi. Pena Capon sitesi Sorbe Nehri’nin kıyısında yer almakta; nehirdeki tortul yataklar bölgede 26.100 ila 23.800 yıl önce yaşamış olan avcı-toplayıcılarla ilişkilendirilen materyal kalıntıları barındırıyor. Sığınak, Solutreyen ve Proto-Solutreyen Homo sapiens grupları tarafından avlanma ve avı işleme amacıyla mevsimlik olarak kullanılıyordu.

İncelenen Materyaller

Araştırmacılar, Pena Capon sitesinde, radyokarbon tarihlendirme metoduna başvurdular ve 30’dan fazla kemiğin, kömür örneğinin, polen, odun kömürü ve küçük omurgalı kalıntılarının paleoekolojik incelemesini yaptılar. Araştırmacılar ayrıca tortu yatağının jeoarkeolojik ölçümünü yapıp avcı-toplayıcıların kaya sığınağında bıraktıkları taş alet ve büyük fauna kalıntılarını incelediler. Bu incelemeler sayesinde sitenin insanlar tarafından sürekli kullanımının kesin bir kronolojisi çıkarılıp son buzul çağı sırasında Pena Capon’da var olan fauna yeniden oluşturulabildi.

İberya’nın iç kesimlerinde yaşayan Neandertaller 42.000 yıl önce yok oldular; dolayısıyla modern insanların bölgeye yerleştiğine dair daha erken kanıt olmaması, ortada büyük bir tarihi boşluk bırakıyor. Ancak Alcala Üniversitesi’nden Dr. Manuel Alcaraz-Castano’nun belirttiğine göre ekibin Scientific Reports’ta yayımladığı makale konuyla ilgili ilginç bir soruyu gündeme getiriyor: 42.000 ila 43.000 yıl önce Afrika’dan çıkıp gelen modern insanları İberya’ya yerleşmekten Son Buzul Çağ’ın aşırı soğukları engellemediyse ne engellemiş olabilirdi? 

Araştırmanın sonuçları insanların İberya’nın içlerine inanılandan çok daha erken dönemlerde yerleştikleri ihtimalini gözler önüne seriyor; var olan yerleşim verisindeki boşluk ise tam olarak tarih öncesi gerçekliği yansıtmıyor, daha çok araştırma pratiklerindeki yanlılığı gösteriyor. 5 yıllık MULTIPALEOIBERIA (Son Neandertaller ile ilk Modern insanların İç İberya’daki Nüfus Dinamikleri ve Kültürel Adaptasyonları) projesi Aralık 2023 tarihinde sona erecek.

CORDIS. 3 Kasım 2021.

Makale: Alcaraz-Castaño, M., Alcolea-González, J. J., de Andrés-Herrero, M., Castillo-Jiménez, S., Cuartero, F., Cuenca-Bescós, G., … & Yravedra, J. (2021). First modern human settlement recorded in the Iberian hinterland occurred during Heinrich Stadial 2 within harsh environmental conditions. Scientific Reports, 11(1), 1-24.