Sular Altındaki İtalyan Köyü 70 Yıl Aradan Sonra Yüzeye Çıktı

İnşaat çalışmaları, Alplerde yer alan tarihi köy Curon’un temellerini 1950 yılından bu yana ilk kez gün yüzüne çıkardı.

Karla kaplı dağlarla çevrili, bir tablo gibi görünen su kaynağı Resia Gölü, Kuzey İtalya’ya özgü güzel bir manzara olarak insanların aklında kalsa da suyun derinliklerinden garip bir şekilde çıkan 14. yüzyıldan kalma bir Çan Kulesi gölün tarihiyle çelişiyor.

Çan Kulesi, yapay bir göl oluşturmak için 1950 yılında devlet tarafından sular altında bırakılan İtalyan köyü Curon hakkında bize bilgi veriyor. BBC News, geçtiğimiz hafta inşaat çalışanlarının 21 metre derinliğindeki gölün bir kısmını geçici olarak boşalttıktan sonra sular altında kalmış köyün kalıntılarının bir kez daha atmosfer koşullarına maruz kaldığını ve kayıp köyün yaklaşık 70 yıl aradan sonra ilk kez yeniden yüzeye çıktığını bildirdi.

(Hasankeyf’te Kültürel ve Doğal Mirasımızı Bıraktık)

Sosyal medyadaki kullanıcılar arasında şehrin dökülmüş duvarlarının, taş basamaklarının, mahzenlerinin, aşınmış kemerli geçitlerinin ve diğer yapıların ürkütücü görüntüleri yayıldı.

Sular altında kalan bu tuhaf köy, İtalya, Avusturya ve İsviçre’nin kesiştiği dağlık bir Alp bölgesi olan Güney Tyrol’de yer alıyor. İtalya, I. Dünya Savaşı’nın sonunda 1919 yılında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’na ait Güney Tyrol’ü topraklarına katmıştı.

Bölgenin ilhak edilmesinden sonra o dönem Benito Mussolini’nin yönettiği İtalyan hükümeti, iki komşu havza arasındaki bölgeyi sular altında bırakarak Resia Gölü’nü oluşturmak için bir plan yaptı. İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle inşaat çalışmaları gecikse de yetkililer, daha sonradan yakındaki bir hidroelektrik santraline enerji sağlayacak bir tasarım geliştirdi.

Yerel halkın tepki göstermesine rağmen projeye devam edildi. Yakındaki Reschen geçidinin resmi turizm web sitesinde yapılan tahminlere göre, neredeyse 150 hane, yaklaşık 1.000 kişi, köyün sular altında bırakılması nedeniyle yerinden edildi.

Çoğunluğu Almanca konuşan Curon halkı, köylerinin su altında kalması konusunda İtalyanca hazırlanan planları anlamada sıkıntı yaşadı, yaşananları anladıklarında ise artık çok geçti. Köyün tüm sakinlerine yakınlardaki bir kasaba olan Curon Ventosa’ya taşınmaları için küçük bir meblağ verildi ancak evlerini kaybettikleri için şehir nüfusunun neredeyse yarısı göç etmeye zorlandı.

Sular altında kalan ürkütücü köy, İtalyan yazar Marco Balzano’nun 2018 yılında yayımlanan romanı Resto Qui’ye ve 2020 yılında Netflix’e çıkan gerilim türündeki “Curon” adlı diziye ilham kaynağı oldu. Balzano, kitabında Curon’un hikayesini “küçük bir köyden İtalya’nın geri kalanına yayılan ve bizi zor günlere geri götüren kötü bir anı” olarak temsil ediyor.

Son yıllarda, gölün ortasından çıkan Çan Kulesi dünyanın dört bir yanından gelen turistleri cezbediyor. Atlas Obscura sitesi, kışın su donduğunda ziyaretçilerin yürüyerek tarihi Çan Kulesine dokunabildiğini söylüyor.

20. yüzyıldan kalan diğer tuhaf kalıntılar, Güney Tyrol bölgesine dağılmış durumda. 2014 yılında National Geographic’ten Michele Gravino’nun söylediğine göre, I. Dünya Savaşı sırasında İtalyan ve Avusturya-Macaristan birlikleri, bölgedeki bilindik dağ geçitlerinin birçoğunda ve çevresindeki yüksek rakımlarda tehlikeli çatışmalara girdi, hatta buzulların kenarlarında tüneller kazdı. Günümüzde turistler hala soğuk Alp dağları boyunca terk edilmiş teleferik parçalarına, köprülere ve uçurum kenarındaki üslere rastlayabilir.

Smithsonian Magazine. Nora McGreevy. 27 Mayıs 2021.