Koronavirüs 25.000 Yıl Önce Doğu Asya’yı Vurmuş Olabilir

Yeni bir araştırmaya göre, eski bir koronavirüs veya yakından ilişkili bir patojen, günümüz Doğu Asyalılarının ataları arasında yaklaşık 25.000 yıl önce bir salgını tetikledi.

Arizona Üniversitesi’nden evrimsel genetikçi David Enard’ın Amerikan Fiziksel Antropologlar Derneği’nin sanal yıllık toplantısında bildirdiğine göre, 2.000’den fazla kişiden alınan DNA analizi, bu kalıcı salgına yanıt olarak genetik değişikliklerin önümüzdeki 20.000 yıl boyunca biriktiğini gösteriyor.

Bulgu, bugün bazı Doğu Asyalıların koronavirüslere veya yakından ilgili virüslere biyolojik adaptasyonları miras alma olasılığını artırıyor.

Keşif, eski viral salgınlarla bağlantılı genlerin COVID-19 salgını gibi modern hastalık salgınlarına nasıl katkıda bulunabileceğini keşfetmenin yolunu açıyor. Eski viral geçmişleri olan genler, daha iyi antiviral ilaçlar arayan araştırmacılara ipuçları sağlayabilir, ancak bu durum henüz kanıtlanmayı bekliyor.

(Koronavirüs: Geçmiş Salgınlardan Ne Öğrenebiliriz?)

Enard’ın grubu, aralarında Çin’den Dai, Vietnam’dan Kinh ve Afrika’dan Yorubalılar da dahil olmak üzere beş kıtada 26 etnik nüfustan 2.504 kişiden oluşan halka açık bir DNA veritabanına başvurdu.

Ekip ilk olarak, COVID-19’a neden olan virüs SARS-CoV-2 ile etkileşime giren 332 tanesi dahil olmak üzere koronavirüslerle etkileşime girdiği bilinen 420 proteine odaklandı. Bu etkileşimler, bağışıklık tepkilerini artırmaktan bir virüsün bir hücreyi ele geçirmesini kolaylaştırmaya kadar değişebilir.

Geçmişte koronavirüs benzeri salgınlara maruz kalmanın bir işareti olan 420 proteinin tamamının üretimini önemli ölçüde artırdı, yalnızca Doğu Asyalılarda görüldü. Enard’ın grubu, bu proteinlerden 42’sinin viral tepkilerini yaklaşık 25.000 yıl öncesine kadar izledi.

Geçmişte koronavirüs benzeri salgınlara maruz kalmanın bir işareti olan 420 proteinin tamamının önemli ölçüde artmış olması, yalnızca Doğu Asyalılarda görüldü. Enard’ın grubu, bu proteinlerden 42’sinin viral tepkilerini yaklaşık 25.000 yıl öncesine kadar izledi.

Bu proteinlerin üretimini düzenlediği bilinen genlerin analizi, belirli varyantların yaklaşık 5.000 yıl önce belirli bir frekansta dengelenmeden önce, yaklaşık 25.000 yıl önce daha yaygın hale geldiğini belirledi. Bu model, Doğu Asyalıların virüse adapte olması veya virüsün hastalığa neden olma kabiliyetini kaybetmesi nedeniyle zamanla zayıflayan bir virüse karşı başlangıçta güçlü bir genetik yanıtla tutarlı.

42 gen varyantından 21 tanesi, yalnızca koronavirüslerin değil, çok çeşitli virüslerin etkilerini güçlendirmek veya azaltmak için hareket ediyor. Bu durum, koronavirüsler gibi benzer proteinleri kullanan bilinmeyen bir virüsün eski salgını tetiklemiş olabileceğini öne sürüyor.

(Koronavirüs Salgınının Gölgesinde 10 Tarihi Yer)

Yeni çalışmaya dahil olmayan Paris’teki Pasteur Enstitüsü’nden evrimsel genetikçi Lluis Quintana-Murci, “Bu bulgular, Doğu Asyalıların uzun süredir koronavirüs benzeri salgınlara maruz kaldıklarını ve bu virüslerin salgınlarına genetik olarak daha adapte olduklarını gösteriyor.” diyor.

Quintana-Murci, binlerce yıldır koronavirüs salgınlarında yapılan DNA düzenlemelerinin, Doğu Asya ülkelerinde bildirilen COVID-19 enfeksiyonu ve ölüm oranlarının, Avrupa ülkeleri ve ABD’ye kıyasla daha düşük olmasına katkıda bulunabileceğini düşünüyor. Ancak bu noktada, DNA detay düzenlemelerinin ne gibi bir etkiye sahip olabileceği bilinmiyor. Uzaktan yapılamayan işler ve sağlık hizmetlerine erişim eksikliği gibi birçok faktör COVID-19 enfeksiyonlarına neden olur. Ayrıca hızla karantinaya girme ve yaygın maske takma gibi sosyal faktörler, bazı Doğu Asya ülkelerinde enfeksiyonları azaltmış olabilir.

Tanımlanmış 42 gen varyantının COVID-19 veya diğer koronavirüs enfeksiyonlarına nasıl katkıda bulunabileceğini keşfetmek için modern Doğu Asyalılarda büyük ölçekli genetik çalışmalar ve son 25.000 yıla yayılan eski insan DNA’sının araştırılması gerekiyor. Enard, bu varyantların ayrıca COVID-19 tedavilerini geliştirmek için fırsatlar sunabileceğini söylüyor. Şimdiye kadar, bu genlerden yalnızca dördü, COVID-19 tedavileri çalışmalarında kullanılan veya araştırılan 11 ilacın hedefi.

Enard’ın bulguları, bir dizi kalıtsal Neandertal gen varyantının bazı Güney Asyalılarda ve Avrupalılarda şiddetli COVID-19 geliştirme riskini artırırken, diğerlerinin bir düzeyde koruma sağlayabileceğine dair ilgili kanıtları takip ediyor.

Science News. 14 Nisan 2021.

Y. Souilmi et al. An ancient coronavirus-like epidemic 25,000 years ago in ancestral populations from East Asia. Annual meeting of the American Association of Physical Anthropologists. April 8, 2021.

Y. Souilmi et al. An ancient viral epidemic involving host coronavirus interacting genes more than 20,000 years ago in East Asia. bioRxiv. Posted online January 13, 2021.