Olduvai’deki Homininler, Değişen Çevreye Uyum Sağlamış

Olduvai Boğazı’ndaki keşifler, erken insanların 200.000 yıl boyunca çevresel değişikliklerin ortasında çok çeşitli habitatları kullandığını gösteriyor.

İnsanlığın Beşiği olarak bilinen Olduvai (şimdi Oldupai) Boğazı, Tanzanya’da Louis ve Mary Leakey tarafından ünlü edilen bir UNESCO Dünya Mirası alanıdır. Yeni disiplinlerarası bir saha çalışması, Olduvai Boğazı’ndaki en eski arkeolojik sitenin keşfedilmesine yol açtı; bu, erken insanların 200.000 yıllık bir dönem boyunca çevresel değişikliklerin ortasında çok çeşitli habitatları kullandığını gösteriyor.

Doğu Afrika’nın kalbinde yer alan Rift Sistemi, insan kökeni araştırmaları için önemli bir bölge ve soyu tükenmiş insan türlerinin olağanüstü kayıtlarına ve birkaç milyon yıla yayılan çevresel kayıtlara sahip.

(Homo erectus’a Ait 1,4 Milyon Yıllık Kemik Balta Bulundu)

Yüzyıldan fazla bir süredir arkeologlar ve insan paleontologları, Doğu Afrika yarığı yüzeylerini araştırıyor, araştırmalarda ve kazılarda hominin fosilleri ortaya çıkarıyorlar. Bununla birlikte, bu homininlerin yaşadıkları çevresel bağlamların anlaşılması, kültürel kalıntılar ile doğrudan ilişkili olan ekolojik araştırmalardaki eksiklik nedeniyle anlaşılamamıştı.

Nature Communications’da yayınlanan yeni çalışmada, Max Planck İnsan Tarih Bilimi Enstitüsü’nden araştırmacılar ‘’Ewass Oldupa’’ (yerel Maa dilinde Gorge yolu anlamına gelir, çünkü alan kanyonun kenarını dibine bağlayan yolun üzerinde durmaktadır) bölgesini kazmak için Kanada Calgary Üniversitesi ve Tanzanya Dar es Salaam Üniversitesi’nden ortaklarla bir araya geldi.

Kazılar yaklaşık 2 milyon yıl öncesine dayanan Olduvai Gorge’da şimdiye kadar bulunan en eski Oldowan taş aletlerini ortaya çıkardı. Katmanlı çökeltilerin ve tarihlendirilmiş volkanik alanlardaki kazılar, Ewass Oldupai’de 2 ila 1.8 milyon yıl önce hominin varlığını gösterdi. 

Memeliler, (vahşi sığır, domuz, suaygırı, panter, aslan, sırtlan, primat) sürüngenler ve kuşların fosilleri, bir dizi multidisipliner bilimsel araştırmayla birlikte, eğrelti otları ve ormanlık alanlar da dahil olmak üzere nehir ve göl sistemlerinde 200.000 yıldan fazla habitat değişikliklerini ortaya çıkardı. Ortaya çıkan kanıtlar, hominin aktivitesinin olmadığı zamanlarda periyodik ancak tekrarlayan arazi kullanımını gösterdi. 

Tanzanya Dar es Salaam Üniversitesi’nden Dr. Pastory Bushozi, ‘’Volkanik faaliyet sonrası dahil olmak üzere çeşitli ve dengesiz ortamların iskanı, büyük ekolojik dönüşümlere adaptasyonun en eski örneklerinden biri.’’ diyor. 

Homininlerin kararsız ve dengesiz ortamlardaki görevleri, bu erken dönem için benzersizlik gösterir ve erken insan grupları arasında karmaşık davranışsal adaptasyonlar gösterir. Habitatların değişmesi durumunda, ilk insanlar alet çantalarını çok fazla değiştirmediler, bunun yerine teknoloji zaman içerisinde sabitliğini korudu. Çok yönlülüğün göstergesi olarak, çakıl ve çakıl taşı çekirdeklerden, keskin yongalardan ve çok yüzeyli aletlerden oluşan tipik Oldowan taş aletleri, habitat değiştikçe kullanmaya devam etti. Bunun anlamı, 2 milyon yıl önce ilk insanların, uzun vadede bitkileri ve hayvanları parçalamak için güvenilir taş aletler kullanarak, çok sayıda habitatı sürekli ve tutarlı bir şekilde kullanma davranışsal kapasitesine sahip olduklarıdır. 

Ewass Oldupa’da henüz hiçbir hominin fosili bulunamamış olsa da, Homo habilis’in hominin fosilleri sadece 350 metre uzaklıkta, 1.82 milyon yıl öncesine ait tortularda bulundu. Ewass Oldupa’da Homo habilis’in bulunup bulunmadığını bilmek zor olsa da, Calgary Üniversitesi’nden Profesör Julio Mercader, ‘’Bu erken insanların kesinlikle çevre üzerinde ve antik gölün kıyıları boyunca geniş bir alana yayıldığını’’ iddia ediyor.

Mercader ayrıca bunun, australopithecines gibi diğer hominin türlerinin de Ewass Oldupa’da taş aletler kullanması ve yapması olasılığını azaltmadığını, çünkü Paranthropus cinsinin o sırada Oldupai Gorge’da bulunduğunu bildiğimizi belirtiyor. 

Max Planck Society, 7 Ocak 2021.

Makale: Julio Mercader et al. (2021). Earliest Olduvai Hominins Exploited Unstable Environments 2 Million Years Ago. Nature Communications.