Kancalı Kemik Ucunu Sapiens Değil, Erectus İcat Etmiş Olabilir

Genellikle Taş Devri insanları tarafından yapıldığı düşünülen bir tür kemik aletin, aslında Homo sapiens evrimleşmeden yüz binlerce yıl önce yaşamış hominidler tarafından yapıldığı anlaşıldı.

Araştırmacılar Doğu Afrika’nın Olduvai Boğazı’nda, daha önce kazılmış ancak üzerinde çok az çalışılmış 52 hayvan kemiğinden oluşan bir grubun, dünyanın bilinen en eski kancalı kemik ucunu içerdiğini ve muhtemelen şu anda soyu tükenmiş Homo erectus tarafından en az 800.000 yıl önce yapılmış olduğunu söylüyorlar. Ekip, Journal of Human Evolution Kasım sayısında, bu aletin büyük bir hayvanın kaburga parçasından yapıldığını ve üç kıvrımlı kancaya ve oyulmuş bir uca sahip olduğunu bildirdi.

Olduvai kemikleri arasında, Fort Collins’deki Colorado Eyalet Üniversitesi’nden biyolojik antropolog Michael Pante ve meslektaşları, 800.000 yıldan daha uzun bir süre öncesine ait beş diğer aleti olası kazıyıcılar ve baltalar olarak tanımladılar.

(Homo erectus’a Ait 1,4 Milyon Yıllık Kemik Balta Bulundu)

Daha önce bilinen en eski kancalı kemik uçları, merkezi bir Afrika bölgesine aitti, yaklaşık 90.000 yıl öncesine tarihleniyordu ve Homo sapiens’e özgü bir ustalığa sahipti. Bu aletler, muhtemelen tahta bir sapa takılıyordu. Homo sapiens bölgelerinde bulunan kancalı kemik uçları büyük olasılıkla balıkçılık hatta kara hayvanları avlamak için bile kullanılıyor olabilir.

Olduvai Boğazı’nda bulunan ve henüz tamamlanmamış olan bu kancalı kemik ucu, bir sapa veya bir şafta bağlanmış olduğuna dair herhangi bir işaret göstermiyor. Pante ve meslektaşları, Homo erectus’un aleti ne için kullandığının belirsiz olduğunu söylüyorlar.

Bu ve diğer kemik aletlerin dördü, yaklaşık 781.000 yıl önce dünyanın manyetik alanının bilinenden tersine dönüşünü kanıtlayan Olduvai çökeltisinin altındaki orijinal konumlarına göre, en az 800.000 yıl öncesine tarihleniyor. Araştırmacılar, başka bir kemik aletin yaklaşık 1.7 milyon yıl öncesine ait olduğunu söylüyorlar.

Pante, ‘’Olduvai’da bulunan kemik uç, Homo erectus’u kancalı kemik ucu teknolojisinin mucidi olarak gösteriyor.’’ diyor. Çünkü, daha önce aynı yerde bulunan taş aletler ve Homo erectus fosilleri, Afrika bölgelerinde bulunan diğer örneklerine benziyor.

Yeni çalışmada anlatılan kemik aletler, Olduvai’de binlerce fosil ve buluntu depolanmadan önce, 1960’ların sonlar 1970’lerin başlarında Mary Leakey tarafından kazılan hayvan kemikleri koleksiyonundan geliyor. Pante ise 2007 yılında Olduvai’de 52 kemik set ortaya çıkardı.

Storrs’daki Connecticut Üniversitesi’den çalışmaya katılmamış arkeolog Christian Tryon, Olduvai kemik örneğinin tamamlanmamış olduğu için kancalı kemik bir uç olarak sınıflandırılıp sınıflandırılmaması gerektiğini sorguluyor. Ancak Pante’nin raporu, Olduvai hominidlerinin, ister Homo erectus ister başka bir insan öncesi popülasyonu olsun, alet yapımı için kemikleri ve taşları dikkatlice seçtiklerini gösteriyor. ‘’Onlar uzman zanaatkarlardı.’’

New York Üniversitesi’nden arkeolog Justin Pargeter da aynı fikirde. Olduvai buluntusunun daha sonra Homo sapiens tarafından yapılanlarla karşılaştırılabilecek gibi sivri uçlu kemik alet olup olmadığı net olmasa da, 800.000 yıl önce herhangi bir kemik aletin varlığının, bu teknolojinin normalde varsayılandan çok daha eski olduğunu gösterdiğini söylüyor.

Kemik alet yapımı ile birlikte hominidlerdeki bir dizi davranışsal gelişim, 300.000 yıl önce Homo sapiens ortaya çıkmadan önce gerçekleşti. Bu gelişmeler arasında; taş alet kullanımı, kontrollü ateş kullanımı ve yeni ortamlarda hayatta kalabilme bulunuyor.

Pante, kancalı uçlar gibi aletler yapmak için kemiği kullanmanın eski Homo gruplarının bilinmeyen bölgelere göç etmesine yardımcı olmuş olabileceğinden şüpheleniyor.

Aynı zamanda, takı yapımı, mağara resimleri ve diğer sembolik eylemler Homo erectus gibi türlerde ‘’modern insan davranışları’’ örneği olarak düşünülebilir. Ancak bazı araştırmacılar nesli tükenmiş Homo türlerinin de sembolik öğeler ortaya çıkardığından şüpheleniyor.

Science News. 22 Ekim 2020.

Makale: Pante, M., de la Torre, I., d’Errico, F., Njau, J., & Blumenschine, R. (2020). Bone tools from Beds II–IV, Olduvai Gorge, Tanzania, and implications for the origins and evolution of bone technology. Journal of Human Evolution, 148, 102885.